Τα διαφημιστικά των κομμάτων της μεταπολιτικής και της μετα-ιδεολογίας

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Τα διαφημιστικά των πολιτικών κομμάτων δεν είναι κάτι καινούριο κατά την προεκλογική περίοδο, όμως είναι ίσως η πρώτη φορά, που γίνεται με τόσο κυνικό τρόπο με τους κανόνες της αγοράς και με τους όρους του μάρκετινγκ. Οι «αμερικανιές» της νέας τάξης, μεταφερμένες από καιρό στην ελληνική πραγματικότητα, μοιάζουν με κακέκτυπες νεοφιλελέ απομιμήσεις. Σαν να πρόκειται για Α.Ε πολιτικές εταιρείες, που με τα δικά μας χρήματα διαφημίζουν τα κομματικά τους προϊόντα στο καταναλωτικό κοινό. 

Η παρακμή του πολιτικού συστήματος είναι έκδηλη και από το γεγονός, ότι η αμεσότητα του πολιτικού λόγου, που δεν είναι ικανή πλέον να πείσει κανέναν, έχει αντικατασταθεί από τη δημαγωγία της εικόνας και από την ψυχολογική επίδραση που επιχειρούν να ασκήσουν οι διαφημιστές στο θυμικό των θεατών, προς άγρα ψηφοφόρων. Αυτήν την τακτική υιοθετούν, όπως είναι φυσικό, σε μεγαλύτερο βαθμό τα ισχυρότερα κόμματα, γεγονός που θέτει εκ προοιμίου το ζήτημα της μεγαλύτερης οικονομικής δυνατότητας που διαθέτουν, σε σχέση με τα μικρότερα, βάζοντας ταυτόχρονα και πολλά ερωτηματικά αναφορικά με το ορθό ή όχι της άνισης ανταγωνιστικότητας και χρηματοδότηση τους στο πλαίσιο της δημοκρατίας.

Οι διαφημιστές έχουν γίνει συνεργάτες των πολιτικών στην εξαπάτηση κι όχι φυσικά στην ενημέρωση και συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στο πολιτικό γίγνεσθαι. Η διαφορά της πωλητικής από την εμπορική τακτική είναι συχνά δυσδιάκριτη. Τα διαφημιστικά σποτ συναγωνίζονται το ένα το άλλο στην πρωτοτυπία της πρόσληψης, στην ευρηματικότητα της ιδέας και του ευφάνταστου στόρι κι όλα αυτά βασίζονται περισσότερο στα αμιγώς καλλιτεχνικά και σκηνοθετικά στοιχεία της δομής τους, παρά στο αληθινό πολιτικό περιεχόμενο που εκφράζουν. Ο απώτερος δε στόχος όλων αυτών, είναι ο εντυπωσιασμός των θεατών-αγοραστών του προϊόντος. Κάποιαν εξαίρεση σε αυτό, αποτελούν τα διαφημιστικά του ΚΚΕ και της Χ.Α,, που μοιάζουν κάπως παλιομοδίτικα, καθώς προκρίνουν την απλότητα του πολιτικού μηνύματος έναντι των αισθητικών και επεξεργασμένων μορφών του, πράγμα που είναι συμβατό και προς την ιδεολογική απολυτότητα που εκφράζουν.  Δεν είναι κακό βέβαια, το να συνοδεύει η αισθητική την πολιτική έκφραση-ενίοτε είναι και το ζητούμενο της υψηλής της διατύπωσης-, αλλά είναι σίγουρα αρνητικό το να καθίσταται η αισθητική μια υπερέχουσα αξία, που καλείται να αναπληρώσει, ή να καλύψει το κενό του πολιτικού περιεχομένου που εκφράζει. Τις περισσότερες φορές με παραπλανητικούς συνειρμούς, με ρηχούς συναισθηματισμούς και με χωρίς περιεχόμενο συνθηματολογία, που σκοπό έχουν να πείσουν ότι το δείνα κόμμα είναι καλύτερο από τα άλλα, όπως είναι για παράδειγμα καλύτερη η χλωρίνη KLINEX από το TIDE, ή το απορρυπαντικό SKIP καλύτερο από το ARIEL. Μόνο που, οι διαφημίσεις των κομμάτων έχουν μικρή, ή καμιά σχέση με την πραγματικότητα της πολιτικής τους υπόστασης και με όσα αληθινά πρεσβεύουν, κι εδώ ακριβώς βρίσκεται η απάτη.

Δυστυχώς, ζούμε την εποχή της μεταπολιτικής και της μετα-ιδεολογίας, όπου το μάρκετινγκ, οι επαγγελματίες επικοινωνιολόγοι και οι δημοσκόποι, έχουν τον πρώτο και κύριο λόγο, έναντι της πολιτικής ουσίας. Η Πολιτική έχει πεθάνει προ καιρού και κάθε προεκλογική περίοδος, δεν είναι τίποτα άλλο, από ένα μνημόσυνο της.....