του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη
Ποια είναι η αποστολή του
ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, γιατί συνομίλησαν τηλεφωνικώς Ομπάμα-Πούτιν, τα κενά της
υφιστάμενης πολιτικής και γιατί δικαιώνεται η εναλλακτική στρατηγική.
· Ποια
τα σενάρια για την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία και πώς επηρεάζεται η Κύπρος
· Πώς
το ΝΑΤΟ γίνεται ο φύλακας των συνόρων της ΕΕ;
· Ποια
είναι τα διλήμματα των ΗΠΑ και της Ρωσίας για την εισβολή της Άγκυρας στη Συρία
· Είναι
τόσο μεγάλο το διακύβευμα της ζώνης ασφαλείας που δικαιολογεί γενίκευση πολέμου.
Ο πόλεμος στη Συρία έφερε την προσφυγιά
και η Τουρκία κλιμάκωσε την ανθρωπιστική κρίση που απειλεί την κοινωνική συνοχή
της Ελλάδας και της ΕΕ, ενώ δημιούργησε σοβαρά πολιτικά και θεσμικά προβλήματα
εντός της Ευρώπης, που αφορούν στη Συνθήκη του Σένγκεν και στην εφαρμογή της,
καθώς και την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Τώρα η Τουρκία
κλιμακώνει την κρίση στη Συρία με διπλωματικό τρόπο και με φόντο μια νέα εισβολή.
Αποστολή του «Standing Maritime Group 2»
Η ανακοίνωση από το ΝΑΤΟ της αποστολής
δύναμης στο Αιγαίο με την ονομασία «Standing Maritime Group 2», προκειμένου να ελέγξει την
κατάσταση στην περιοχή, έχει ως αφορμή την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης
και της ροής προσφύγων προς την Ελλάδα, αλλά, ταυτοχρόνως, έχει και τις εξής
αιτίες και επιπτώσεις:
1. Την αδυναμία της Ελλάδας να διαφυλάξει
τα δικά της εξωτερικά σύνορα, που είναι και σύνορα της ΕΕ. Αυτό οφείλεται στην
επικρατούσα εσωτερική κατάσταση στην Ελλάδα, αλλά και στα προβλήματα κυριαρχίας
που εγείρει η Τουρκία στο Αιγαίο. Εάν, βεβαίως, η Ελλάδα δεν ανήκε στο ΝΑΤΟ,
ενδεχομένως η κατάσταση στο Αιγαίο να ήταν πολύ χειρότερη απ’ ό,τι είναι
σήμερα.
2. Την περιστασιακή επίλυση των
προβλημάτων, που εγείρει η Τουρκία με την παρέμβαση του ΝΑΤΟ, το οποίο πλέον
αναλαμβάνει να διαφυλάττει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη δική της σύμφωνη
γνώμη στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
3. Την παγίωση των γκρίζων ζωνών στο
Αιγαίο με επιτήρηση του ΝΑΤΟ και με τη Γερμανία να έχει αυξημένο ρόλο, αφού η
επιχείρηση «Standing Maritime
Group 2» τελεί υπό γερμανική διοίκηση.
Είναι ενδεικτική η σύνθεση της «Standing Maritime Group 2», που
αποτελείται από το γερμανικό πολεμικό πλοίο Βόννη, την τουρκική φρεγάδα Μπαρμπαρός
και την ελληνική Σαλαμίς, καθώς και την καναδική και ιταλική φρεγάδα
Fredericton και Lebeccion. Στην αποστολή χρησιμοποιούνται και εναέριες δυνάμεις
για επιτήρηση και παρακολούθηση.
Το ΝΑΤΟ και η Συρία
Η επιχείρηση «Standing Maritime Group 2» ήρθε
μετά την πρόθεση του ΝΑΤΟ να μελετήσει τη συμμετοχή του στον πόλεμο κατά της
τρομοκρατίας και δη της ISIS, καθώς και της πρόθεσης της Τουρκίας να εισβάλει
στη Συρία, αλλά και μιας άλλης πραγματικότητας: Της γεωστρατηγικής αλλαγής που
προκάλεσε η εγκατάσταση των S-400 στη Συρία από τη Ρωσία, μετά από την
κατάρριψη του ρωσικού Su24 από τουρκικό F-16.
Συνεπώς, είναι τέτοια η συγκυρία, που
επιτρέπει σε κάποιον να ισχυριστεί ότι πέραν των ανωτέρω λόγων, το ΝΑΤΟ
συγκεντρώνει δυνάμεις στην περιοχή για να είναι σε θέση αφενός να συμμετέχει
στις επιχειρήσεις και αφετέρου να έχει έλεγχο της κατάστασης σε περίπτωση που
θα κλιμακωθεί η κρίση στη Συρία, εάν η Τουρκία επέμβει με χερσαίες δυνάμεις.
Μετά την εμπλοκή της Ρωσίας στη Συρία και την κατάρριψη του Su24:
Πρώτον, η Τουρκία εξύψωσε το γόητρό της ως
περιφερειακή δύναμη, αλλά έχασε το πλεονέκτημά της να κινείται μεταξύ Ρωσίας
και ΗΠΑ. Πλέον είναι ακόμη πιο κοντά στις ΗΠΑ, από τις οποίες όμως φροντίζει
στην παρούσα φάση να απομακρύνεται, αφού ο Ταγίπ Ερντογάν τις προκαλεί να
επιλέξουν στρατόπεδο. Ή μαζί του ή με τους άλλους! Δεύτερον, η Τουρκία έβλεπε
τους στρατηγικούς της σχεδιασμούς να μην υλοποιούνται.
Δηλαδή, απομακρυνόταν το ενδεχόμενο
δημιουργίας «ζώνης
ασφαλείας» εντός
της Συρίας και της απόκτησης ισχυρού λόγου επί του καθεστώτος, που θα προκύψει
από τη λύση του συριακού προβλήματος. Υπό αυτές τις συνθήκες, και με το Ιράν να
επανέρχεται στο διεθνές σκηνικό, ως ένας ακόμη περιφερειακός δρων -που έχει
λόγο στη Συρία- και με τις σχέσεις του να αποκαθίστανται σταδιακά με τη Δύση,
μετά τη συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα, η Τουρκία επιδιώκει να
δημιουργήσει τετελεσμένα και να προχωρήσει σε νέα συμμαχία με τη Σαουδική
Αραβία, ως σουνιτικά που είναι κράτη. Οι Σαουδάραβες θεωρούν περισσότερο απ’
ό,τι οι Τούρκοι τη σουνιτική ISIS ως απειλή για το δικό τους καθεστώς.
Οι Τούρκοι, βεβαίως, πολύ περισσότερο
ενδιαφέρονται να καθαρίσουν την κατάσταση με τους Κούρδους εντός της Συρίας,
που τυγχάνουν πλέον της ανοικτής υποστήριξης της Ρωσίας. Όσο δε, για τις ΗΠΑ,
ευνοούν τη δημιουργία κουρδικής ζώνης στη Συρία, γεγονός που κάνει πιο δύσκολο
το έργο της Άγκυρας, η οποία, όμως, δεν πτοείται. Με βάση τα στοιχεία του ΝΑΤΟ
και των ΗΠΑ, οι Τούρκοι ετοιμάζονται να επέμβουν στη Συρία με τη χρήση της 2ης
Στρατιάς, που διαθέτει περί τις 100 χιλιάδες μάχιμους και αποτελείται από τρία
Σώματα Στρατού. Το 4ο, το 6ο και το 7ο, και τις εξής μονάδες:
3η Τακτική Μεραρχία Πεζικού, 28η Ταξιαρχία
Μηχανοκίνητου Πεζικού, 58η Ταξιαρχία Πυροβολικού, 1η Ταξιαρχία Καταδρομών, 2η
Ταξιαρχία Καταδρομών, 5η Θωρακισμένη Ταξιαρχία, 39η Ταξιαρχία Μηχανοκίνητου
Πεζικού, 106° Σύνταγμα
Πυροβολικού, 34η Συνοριακή Ταξιαρχία, 16η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία
(Ντιγιαρμπακίρ), 20ή Θωρακισμένη Ταξιαρχία, 70η Ταξιαρχία Μηχανοκίνητου
Πεζικού, 172η Θωρακισμένη Ταξιαρχία, 2η Ταξιαρχία Μηχανοκίνητου Πεζικού, 6η
Ταξιαρχία Μηχανοκίνητου Πεζικού, 3η Ταξιαρχία Καταδρομών και 107° Σύνταγμα Πυροβολικού.
Στόχοι τουρκικής εισβολής
Ακόμη δεν είναι γνωστό ποιες από τις
δυνάμεις της 2ης Στρατιάς θα χρησιμοποιήσει η Τουρκία σε μια ενδεχόμενη χερσαία
στρατιωτική επιχείρηση, για τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας 10 χιλιομέτρων εντός
της Συρίας, που θα είναι σφήνα και θα αποκόπτει τους Κούρδους από τα
βορειοδυτικά (Azaz) και από τα βορειανατολικά (Jarabulus). Οι στόχοι είναι
πολλαπλοί:
1. Επιμονή στον τουρκικό στρατηγικό
σχεδιασμό.
2. Αποδυνάμωση της κουρδικής, όπως την
αντιλαμβάνονται οι Τούρκοι, απειλής.
3. Αποτροπή δημιουργίας κουρδικής ζώνης με
τη λύση του Συριακού.
4. Επανάκτηση κυρίαρχου στρατιωτικού και
διπλωματικού ρόλου της Τουρκίας στο Συριακό.
Η Τουρκία κλιμακώνει την κρίση,
γνωρίζοντας ότι ούτε η Ρωσία θέλει τη χερσαία επιχείρηση της Άγκυρας ούτε οι
ΗΠΑ. Είναι ορθολογιστικό το παιχνίδι. Κανείς δεν επιδιώκει πόλεμο μεταξύ
Ρωσίας, ΝΑΤΟ και ΗΠΑ για την Τουρκία, που είναι δυνατό να πυροδοτήσει ένα νέο
παγκόσμιο πόλεμο ή έναν γενικευμένο περιφερειακό πόλεμο. Όμως, όλοι οφείλουν να
εργάζονται με βάση το χειρότερο σενάριο.
Γι’ αυτό, άλλωστε, το ΝΑΤΟ καλύπτει τα
νώτα του και στη βάση αυτής της λογικής μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι είναι
και η επιχείρηση «Standing
Maritime Group 2», διά της οποίας διασφαλίζεται η συνοχή της
Συμμαχίας σε μια ευαίσθητη περιοχή με δυο παραδοσιακούς αντιπάλους, όπως είναι
η Ελλάδα και η Τουρκία. Και αυτό συμβαίνει μερικώς πάντοτε διότι κανείς δεν
γνωρίζει σε μια κρίση πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
Από την άλλη, εάν η Τουρκία προχωρήσει σε
χερσαίες επιχειρήσεις, το βάρος της αντίδρασης και του τρόπου με τον οποίο αυτή
θα εκδηλωθεί πέφτει στους ώμους και των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Σε ό,τι αφορά τις
ΗΠΑ, εάν μπορούν να μαζέψουν την Τουρκία και σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, εάν και
πώς θα αντιδράσει. Καθόλου λοιπόν τυχαίο δεν είναι ότι, όπως πληροφορίες
αναφέρουν, Ομπάμα και Πούτιν είχαν την περασμένη βδομάδα τηλεφωνική επικοινωνία
για την τουρκική στάση, με την οποία διαφωνούν και οι δυο.
Υπό αυτές τις συνθήκες, τίθενται σειρά
ερωτημάτων όπως είναι τα ακόλουθα: Τι θα πράξει η Ρωσία; Θα κτυπήσει τον
τουρκικό στρατό, γεγονός που θα σημαίνει πόλεμο; Και τότε το βάρος θα πέσει
στους ώμους των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Θα στηρίξουν την Τουρκία, ή θα επιδιώξουν να
αφήσουν τη σύρραξη σε τοπικό επίπεδο και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, με
την προσδοκία όπως ΗΠΑ και ΝΑΤΟ διεκδικήσουν μαζί με άλλες δυνάμεις, όπως είναι
η Κίνα, ρόλο διαιτητικό, στην περίπτωση που η Μόσχα απαντήσει στην Άγκυρα; Εάν,
πάντως, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στηρίξουν την Άγκυρα, θα σημαίνει την έκρηξη ενός
πολέμου που θα γενικευτεί;
Είναι τέτοιο το διακύβευμα (δηλαδή μια
ζώνη δέκα χιλιομέτρων) ικανό να δικαιολογήσει την απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων
για την έναρξη ενός Τρίτου Παγκόσμιου Πόλεμου;
Από ορθολογικής άποψης, η απάντηση είναι «όχι», ακόμη και αν κρύβονται πίσω
από την κρίση και την κλιμάκωσή της, εκτός των όσων φαίνονται, και άλλα
ενεργειακά συμφέροντα, νέες ζώνες επιρροής και γόητρα, καθώς και διεθνής αξιοπιστία
των δρώντων στην κρίση της Συρίας. Εξού και η τηλεφωνική συνομιλία
Ομπάμα-Πούτιν. Συνεπώς, υπάρχει το ενδεχόμενο να μπει μεν η Τουρκία στη Συρία,
χωρίς όμως η Ρωσία να έρθει σε κάθετη και άμεση ρήξη μαζί της, αλλά να
στηρίξει, όπως και οι ΗΠΑ, τις κουρδικές δυνάμεις στην περιοχή.
Εκβιασμοί και Κύπρος
Αληθές, επίσης, είναι ότι η Τουρκία, μετά
την κατάρριψη του ρωσικού Su24 και με τον απρόβλεπτο χαρακτήρα του Ερντογάν,
εμφανίζεται να είναι αξιόπιστη ως προς τις απειλές της. Ως εκ τούτου, για να
μην προχωρήσει σε χερσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες εάν οδηγήσουν σε γενικευμένη
σύρραξη θα προκαλέσουν ανυπολόγιστο κόστος στους κύριους πρωταγωνιστές και δη
στις ΗΠΑ και στη Ρωσία, η Τουρκία θα πράξει ό,τι οι κανόνες της διαπραγμάτευσης
καθορίζουν:
Για να σβήσει τις φωτιές του ηφαιστείου
που αναζωπυρώνει με την πολιτική της στην περιοχή, θα ζητήσει ανταλλάγματα, που
θα αφορούν στην ασφάλειά της, στο Κουρδικό και στον ρόλο της την επόμενη μέρα
στη Συρία, δηλαδή μετά τη λύση, καθώς και στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων της
στην ευρύτερη περιοχή, εφόσον αυτή επανασχεδιάζεται. Και επειδή βρισκόμαστε
στην περιοχή των εξελίξεων και επειδή, όπως λέγεται, το 2016 είναι έτος λύσης,
γιατί η Άγκυρα να μη ζητήσει και επί του Κυπριακού ανταλλάγματα,
συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου;
Ερώτημα: Πώς με την υφιστάμενη κατάσταση
να ασκηθούν πιέσεις επί της Άγκυρας για διαλλακτικότερη πολιτική; Πώς είναι
λοιπόν ευνοϊκές οι συνθήκες για το Κυπριακό, όπως κάποιοι ισχυρίζονται; Και πώς
να εμπιστευθεί κάποιος την Τουρκία, εάν δεν αλλάξει πολιτική; Και αν είναι
ευνοϊκές οι συνθήκες ή αν γίνουν ευνοϊκότερες, γιατί να μη διεκδικούσαμε κάτι
καλύτερο από τη διχοτομική λύση της ομοσπονδίας, που βρίσκεται στο τραπέζι και
την οποία, εάν εισπράξει, ο κ. Έρντογαν θα βγει από πιθανά αδιέξοδα, όπως
κάποιοι ισχυρίζονται, στα οποία ο ίδιος οδηγεί στον εαυτό του και τη χώρα του;
Το σενάριο της αλαζονείας…
Εάν η Άγκυρα δεν αλλάξει πολιτική, δεν
μπορεί να υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες βιωσιμότητας της λύσης στο Κυπριακό,
εκτός και αν προκύψει πλήρης υποταγή της Κύπρου στον τουρκικό ηγεμόνα. Ή, εάν
υπάρξει αλλαγή στρατηγικής, την οποία πολλάκις, για όσους είναι καλόπιστοι,
έχουμε αναλύσει από αυτές τις στήλες και ξεκινούν από τη συμμαχία με το Ισραήλ
και άλλες χώρες που απειλούνται από την Άγκυρα, ώς το δέσιμο των ευρωπαϊκών
συμφερόντων με την Κύπρο και την επιστράτευση των αρχών και των αξίων για να
καθορίσουν τη μορφή της λύσης στη βάση της μετεξέλιξης της Κυπριακής
Δημοκρατίας, και όχι της διχοτόμησής της σε δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη, όπως είναι
ο τουρκικός στόχος.
Εάν αυτή η στρατηγική της αποτροπής ήταν
σε εφαρμογή, η Κύπρος με άλλες χώρες της περιοχής θα μπορούσε να δράσει
γεωπολιτικά ως εναλλακτική επιλογή για τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, οι οποίες έχουν
σύγκλιση συμφερόντων. Γεγονός που αφενός θα μας έδιδε τη δυνατότητα να
ζητήσουμε ανταλλάγματα και αφετέρου να αποδυναμώσουμε και να εξουδετερώσουμε τη
λογική των ανταλλαγμάτων και επί του Κυπριακού, που θα είναι δυνατό να ζητήσει
ο Ερντογάν για να μην εισβάλει στη Συρία.
Βεβαίως, υπάρχει και το εξής σενάριο: Να
ξεφύγει ο Ερντογάν από τον ορθολογισμό ένεκα της αλαζονείας του, και να
οδηγήσει την Άγκυρα σε πολεμικές περιπέτειες, που θα εξοργίσουν ακόμη
περισσότερο τις Μεγάλες Δυνάμεις, κατά τρόπον ώστε να απειληθεί η ίδια η συνοχή
της Τουρκίας. Αυτό σημαίνει κενό ασφαλείας και κοσμογονικές αλλαγές, εξέλιξη
απομακρυσμένη επί του παρόντος, που εμπίπτει μεν στη σφαίρα των απροσδόκητων
συμβάντων, αλλά και των μη αποκλειστέων. Το έχουμε γράψει και το
επαναλαμβάνουμε:
Ακόμη και αν συμβεί το ασύλληπτο με την
Τουρκία, η δική μας ηγεσία ενδεχομένως, λόγω κεκτημένης ταχύτητας, να καλεί μια
αποδυναμωμένη Άγκυρα να δει το συμφέρον της και να υπογράψει μια διχοτομική
ομοσπονδία, όπως ήταν ο στρατηγικός της στόχος από το 1956, προσφέροντάς της
μερίδιο στο φυσικό αέριο και σανίδα σωτηρίας…
Πηγή εφημ. «Σημερινή»
πηγή:
kostasxan.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου