Ε.Ε και Δημοκρατία. Ένα διαζύγιο με θύμα τις ευρωπαϊκές αξίες

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Πολιτικές αναλύσεις για το Brexit έχουμε διαβάσει πολλές κι από όλες τις πλευρές, επικριτικές ή επαινετικές ανάλογα με την οπτική του αρθρογράφου. Δυστυχώς, όμως, τις περισσότερες φορές η αλήθεια περιπλανιέται ανάμεσα στις διαφορετικές ερμηνείες και σκοντάφτει πότε στο δίκιο του ενός και πότε στο δίκιο του άλλου, εφόσον όλες οι πλευρές προβάλλουν λογικοφανή επιχειρήματα. Φυσικά, οι περισσότερες αναλύσεις είναι υποθετικές και η αλήθεια τους αβέβαια, μέχρι τουλάχιστον αυτή να αποδειχθεί στο μέλλον.

Καθώς λοιπόν δεν είμαι οικονομικός ή πολιτικός αναλυτής, αλλά απλά και μόνο ένας σκεπτόμενος άνθρωπος, θα αποφύγω τον πειρασμό των ειδικών αναλύσεων τις οποίες θα αφήσω για τους ειδήμονες και θα περιορίσω την αναφορά μου σ’ αυτά που μπορώ να ελέγξω με το δικό μου νου. Νομίζω, ότι υπάρχει ένας τρόπος για να προσεγγίσει κανείς την αθέατη πλευρά των πραγμάτων κι αυτός δεν είναι άλλος από τις δημόσιες δηλώσεις των πρωταγωνιστών του ευρωπαϊκού κατεστημένου. Οι δηλώσεις αυτές είναι αποκαλυπτικές, αν όχι της πλήρους αλήθειας, τουλάχιστον των δικών τους προθέσεων, των φανερών και των κρυφών σκέψεων για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τα ευρωπαϊκά πράγματα και την λειτουργία της Ε.Ε. Το Brexit πυροδότησε μια ομοβροντία δηλώσεων εκ μέρους της Ε.Ε και του Βερολίνου κι εφόσον ούτε μια λέξη σε αυτό το επίπεδο της διπλωματίας δεν είναι άνευ σημασίας, θα πρέπει να τις λάβουμε σοβαρά υπόψη. Η Μ. Βρετανία με την έξοδο της από την Ε.Ε., φαίνεται ότι άνοιξε τον δρόμο για πολύ σημαντικές εξελίξεις, δίνοντας το έναυσμα για την αποκάλυψη αληθινών προσώπων και καταστάσεων, όπως συμβαίνει σε κάθε κρίση και σε κάθε «διαζύγιο».

Αν θέλαμε να συνοψίσουμε σε ηθογραφικό επίπεδο τις διάφορες δηλώσεις των αντιδρώντων πολιτικών της Ε.Ε απέναντι στο Brexit και κατόπιν να τις αποδώσουμε συνθετικά, ως να επρόκειτο σε ένα πρόσωπο, θα μπορούσαμε να σκιαγραφήσουμε γενικά την προσωπικότητα του από τα εξής εκδηλωμένα στοιχεία του χαρακτήρα: Αυταρχικός, ανελαστικός, εκβιαστικός, εξουσιομανής, καταπιεστικός, συμφεροντολόγος, υποκριτής, εκδικητικός, στρεψόδικος, υπολογιστής, ματαιόδοξος, αλαζόνας κ.α. Μια απλή έρευνα στο διαδίκτυο θα δώσει πάμπολλα παραδείγματα δηλώσεων του «δημοκρατικού» ευρωιερατείου. Παραθέτω ορισμένες από αυτές-υπάρχουν και χειρότερες-για να διαφανεί το αυταρχικό πνεύμα που το επιδεινώνει η περιρρέουσα κατάσταση πανικού στην οποία τους οδήγησε το δημοψήφισμα της Μ. Βρετανίας. Έκανα μια πρόχειρη κατηγοριοποίηση των δηλώσεων αυτών και στο τέλος ένα σχολιασμό τους.

Η ομαδοποίηση των δηλώσεων σε κατηγορίες:

Αναγνώριση της αποτυχίας και της ανεπάρκειας της ΕΕ

Ο κεντροαριστερός Ματέο Ρέντσι μέσω Twitter: «Πρέπει να την αλλάξουμε για να την κάνουμε πιο δίκαιη και ανθρώπινη. Αλλά η Ευρώπη είναι το σπίτι μας, είναι το μέλλον μας»,

Ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός της Γαλλίας Μανουέλ Βαλς χαρακτήρισε το Brexit ηλεκτροσόκ «Πρέπει να επιστρέψουμε στα βασικά: να ακούσουμε τους λαούς για να επαναθεμελιώσουμε την Ευρώπη».

Ο «αριστερός» έλληνας πρωθυπουργός Τσίπρας είπε ότι: «Χρειαζόμαστε μια μεγάλη αντεπίθεση των προοδευτικών δυνάμεων για να σταματήσει η επέλαση της ακροδεξιάς και του ευρωσκεπτικισμού που βρήκε έδαφος στη λιτότητα».

Ο Γερμανός Σόιμπλε επισήμανε σε μια ομιλία που εκφώνησε στην πόλη Φιρτ. «Το είπα πριν από το δημοψήφισμα ότι ασχέτως με το πώς το δημοψήφισμα στη Βρετανία θα καταλήξει, δεν μπορούμε απλά να συνεχίσουμε να ενεργούμε όπως στο παρελθόν στην Ευρώπη. Πρέπει να επικεντρωθούμε στην Ευρώπη στο να μεριμνήσουμε σχετικά με το γεγονός ότι ακόμα περισσότεροι άνθρωποι στην Ευρώπη -όχι μόνο στη Γερμανία, όχι μόνο στη Βρετανία, όχι μόνο στην Ελλάδα και όχι μόνο στη Δανία και όχι μόνο στη Γαλλία- δεν κατανοούν απολύτως τι ακριβώς κάνουμε».

Είναι τόσο οξύμωρη η στάση των δήθεν «κεντροαριστερών» και των «αριστερών» πολιτικών απέναντι σε μια ακραία νεοφιλελεύθερη Ε.Ε που όλοι αναγνωρίζουν την αποτυχία της με γενικότητες, χωρίς όμως να κατονομάζουν και την αληθινή αιτία, που δεν είναι άλλη από την αυταρχική γερμανική πολιτική. Μεγάλα λόγια δίχως περιεχόμενο, που αδυνατούν να μεταμορφώσουν σε «δημοκρατικό σχήμα» την νέα «Ιερά Συμμαχία» που έχει εγκαθιδρύσει στην Ευρώπη η Γερμανία. Είναι τόσο μάταιο, όσο και να προσπαθεί κάποιος να κάνει την γριά να φαίνεται νέα. Σε ότι αφορά τον έλληνα πρωθυπουργό η δήλωση του είναι απλά γελοία, αφού αντί να στρέφεται εναντίον εκείνων των αντικοινωνικών πολιτικών που κατηγορούσε και χλεύαζε μέχρι πέρυσι (go back Ms Merkel κλπ), προτίμησε να στρέψει τα πυρά του σε εκείνους που αντιστέκονται με τον προσφιλή στην λαϊκίστικη «αριστερά» όρο «ακροδεξιά». Πλέον όποιος δεν είναι υπέρ της γερμανικής Ε.Ε γίνεται αυτόματα «ακροδεξιός», όμως εκείνος που τάσσεται υπέρ της έχει το δικαίωμα να αυτοαποκαλείται «αριστερός»; Το ζητούμενο για αυτόν είναι η «αντεπίθεση των προοδευτικών δυνάμεων», όχι εναντίον της καταπιεστικής Ε.Ε που εφαρμόζει την λιτότητα, αλλά εναντίον των «ευρωσκεπτικιστών» που την αμφισβητούν. Ταιριαστή κατάληξη, λοιπόν, για κάποιον «αριστερό» που αγνόησε ένα δημοψήφισμα και φέρθηκε το ίδιο αντιδημοκρατικά με το αυταρχικό σύστημα στο οποίο είναι ολοκληρωτικά υποταγμένος. Αναφορικά με τη δήλωση του Σόιμπλε, είναι σαφές ότι οι «ανόητοι» λαοί δεν καταλαβαίνουν τι «ακριβώς κάνουν» οι υπέροχοι γραφειοκράτες και μανδαρίνοι των Βρυξελλών. Φυσικά, κι εμείς καταλαβαίνουμε τι σημαίνει μνημόνιο και Τρόικα, αλλά και οι Πορτογάλοι που μόλις χθες τους πίεσε να εφαρμόσουν τα μέτρα. Βλέπετε η γλώσσα της καταπίεσης και του εκβιασμού είναι διεθνής.

Απειλές κι εκβιασμοί

Η καγκελάριος Μέρκελ τόνισε ότι: «πρέπει να καταστήσουμε σαφές σε αυτούς τους ανθρώπους πώς η Ευρώπη βελτιώνει συγκεκριμένα τη ζωή τους….Η ειρήνη που έχουμε στην Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια, δεν είναι αυτονόητη» και πρόσθεσε ότι η Ευρώπη αποτελεί εγγύηση ειρήνης, ευημερίας και δημοκρατίας.

Ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ Γερμανός υπουργός Εξωτερικών διαβεβαίωσε πριν από την συνάντησή του με τους ομολόγους του της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Βελγίου, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου, ότι: «Είμαι βέβαιος ότι τα κράτη αυτά θα στείλουν ως μήνυμα ότι δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας πάρει την Ευρώπη μας, το σχέδιο αυτό ειρήνης και σταθερότητας».

Ο Έλμαρ Μπροκ πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετά την ψήφο υπέρ του Brexit με δηλώσεις του στην εφημερίδα Welt am Sonntag είπε: «Χρειαζόμαστε ένα κοινό αρχηγείο και μια συμμαχία των προθύμων, βάσει της μόνιμης διαρθρωτικής συνεργασίας όπως αυτή ορίζεται στις Συνθήκες της ΕΕ. Από μια τέτοια δομή θα μπορούσε να προκύψει τελικά ένας ευρωπαϊκός στρατός».

Ο Γερμανός Peter Altmaier Διευθυντής Προσωπικού της καγκελαρίου Μέρκελ -και ένας εκ των στενότερων συνεργατών και συμβούλων της- δήλωσε σύμφωνα με την ιστοσελίδα της εφημερίδας RND: «Οι πολιτικοί του Λονδίνου πρέπει να έχουν την δυνατότητα να ξανασκεφτούν τις επιπτώσεις της εξόδου».

Ο Γάλλος πρόεδρος Francois Hollande ανέφερε πως: «Η Βρετανία δεν θα μπορέσει να έχει πρόσβαση στην ενιαία αγορά χωρίς να έχει εφαρμόσει τους κανόνες της ελεύθερης μετακίνησης. Αυτό δεν πρόκειται για τιμωρία των Βρετανών αλλά μετά το δημοψήφισμα, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες για αρκετό καιρό».

Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτίμησε σε μια συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Bild ότι: «Η Γερμανία θα συνεχίσει να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο, και μάλιστα ακόμη πιο σημαντικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την ψήφο υπέρ του Brexit».

Ειρήνη στην Ευρώπη χωρίς την Γερμανία δεν υπάρχει. Αυτό φέρνει στο νου η δήλωση της Μέρκελ περί μη αυτονόητης ειρήνης. Κι όταν αυτό το λέει η Καγκελάριος μιας χώρας που βίασε επανειλημμένα την ειρήνη στην Ευρώπη, αποκτά ιδιαίτερη αξία ως μια υπενθύμιση-απειλή. Όμως, για να υπάρχει η ειρήνη στην Ευρώπη, θα πρέπει η Ευρώπη αυτή να είναι γερμανική, αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος του πολέμου. Έτσι, όπως είπε και ο Σταϊνμάιερ, δεν θα επιτρέψουν να τους πάρουν την «Ευρώπη τους», όπου τον πρώτο λόγο έχει το Βερολίνο με τη σύμφωνη γνώμη των δορυφόρων του στους οποίους δυστυχώς ανήκει και η Γαλλία δια του ολίγιστου Ολάντ (που τρίζει η καρέκλα του) κι ο οποίος εκβιάζει εμμέσως τους Βρετανούς ότι θα υπάρξουν «συνέπειες» μετά από το δημοψήφισμα. Η Βρετανία που αμφισβήτησε την γερμανική κυριαρχία μεταβλήθηκε αυτόματα σε «ταραξία» της ειρήνης και σε αποδιοπομπαίο τράγο. Μάλιστα ο Γιούνκερ μας διαβεβαιώνει όλο χαρά, πως μετά την αποχώρηση της Βρετανίας, η Γερμανία θα παίξει ακόμα πιο σημαντικό-κεντρικό ρόλο, σχεδόν σα να μας λέει, ότι μέχρι τώρα η Βρετανία την εμπόδιζε. Στην πραγματικότητα, βέβαια, μας υπενθυμίζει ποιος είναι το αληθινό αφεντικό στην Ε.Ε και πως στο μέλλον ο ρόλος αυτός θα γίνει ισχυρότερος. Τελικά, αυτή η ευρωπαϊκή ειρήνη χρειάζεται τη συμμαχία των «προθύμων» σε ένα κοινό αρχηγείο και με ένα «ευρωπαϊκό» στρατό-υπάρχει τελευταία μια ύποπτη εμμονή σε αυτό-, που φυσικά θα τελεί υπό τον έλεγχο ποιας άλλης, παρά της γερμανικής διοίκησης της Ε.Ε, έστω και συγκαλυμμένα. Όχι τυχαία, στο σύνολο των αρνητικών δηλώσεων κατά της Βρετανίας πλειοψηφούν πολιτικοί και αξιωματούχοι γερμανικής καταγωγής και επιρροής.

Σκέψεις για την κατάλυση της Δημοκρατίας;

Ο Βέλγος Γκι Φερχοφστατ πρόεδρος της πολιτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Συμμαχία των Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη και πρώην πρωθυπουργός δήλωσε στη Deutsche Welle: «Η Ε.Ε είναι μια συνομοσπονδία εθνικών κρατών, τα οποία πρέπει να αποφασίζουν ομόφωνα και τα οποία δρουν πάντοτε είτε πολύ νωρίς είτε πολύ αργά. Αυτό είναι το πρόβλημα. Χρειαζόμαστε μια οικονομική κυβέρνηση για την ευρωζώνη, χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή ακτοφυλακή και κοινή φύλαξη συνόρων διότι έχουμε τον κοινό χώρο Σένγκεν. Χρειαζόμαστε μια κοινή άμυνα, διότι διαφορετικά δεν έχουμε κοινή εξωτερική πολιτική ώστε να αντιμετωπίσουμε τις γεωπολιτικές προκλήσεις. Περί αυτού πρόκειται στην πραγματικότητα. Εάν δεν συμβεί αυτό τότε θα δούμε περισσότερα δημοψηφίσματα σε όλες τις γωνιές της Ευρώπης, τα οποία θα την απορρίπτουν».

Ο Γερμανός Schulz πρόεδρος του Ε.Κ δήλωσε ότι: «Οι Βρετανοί παραβίασαν τους κανόνες της Ε.Ε. και δεν είναι στην φιλοσοφία της ΕΕ να αποφασίζει ο κόσμος για την τύχη της».

Ο Γιούνκερ δήλωσε ότι: «Δεν εμπιστεύεται τα δημοψηφίσματα, επειδή οι ψηφοφόροι παρασύρονται!».

Ο Φλαμανδός Φερχοφστατ, πρώην πρωθυπουργός ενός τεχνητού κράτους όπως το Βέλγιο, αντιπαθεί τα εθνικά κράτη, την δημοκρατική διαδικασία-που είναι πρόβλημα- και αμφισβητεί τους δημοκρατικούς θεσμούς όπως είναι το δημοψήφισμα. Προκειμένου, λοιπόν, να μην απορρίπτουν οι λαοί το αυταρχικό κατασκεύασμα της Ε.Ε, θέτοντας εν αμφιβόλω τις αντικοινωνικές πολιτικές της, είναι προτιμότερο να καταργηθούν τα δημοψηφίσματα, τα εθνικά κράτη και η βούληση των λαών για τους οποίους δήθεν κόπτονται. Μάλιστα ο Γερμανός Σούλτς το πάει και ένα βήμα παραπέρα, αφού «δεν είναι στην φιλοσοφία της ΕΕ να αποφασίζει ο κόσμος για την τύχη της». Αυτό δα έλειπε! Πρόκειται δηλαδή για μια αυτονομημένη Ευρώπη-ιδέα στο μυαλό του Σούλτς, όπου οι άνθρωποι-ο κόσμος που την κατοικούν δεν πρέπει να έχουν λόγο για την τύχη της. Κι όπως μας πληροφορεί ο Γιούνκερ, δεν εμπιστεύεται τα δημοψηφίσματα επειδή οι ψηφοφόροι παρασύρονται. Το ίδιο όμως δε μπορεί να συμβεί και με τις εκλογές; Ή μήπως σε αυτές δεν παρασύρονται, επειδή τους στέλνουν στην ευρωβουλή και νομιμοποιούν την εξουσία τους; Είναι πιθανό στο μέλλον να καταργηθούν και οι εκλογές ως μη συμβατές με την «ευρωπαϊκή ιδέα»;

Προς το παρόν, κι ενώ η Ε.Ε δείχνει σημάδια διάλυσης, ο πανικός επαναφέρει διαρκώς το ζήτημα της «εμβάθυνσης» και της πλήρους ενοποίησης, λες κι είναι αυτό που θα σώσει την Ε.Ε, κι όχι η ριζική αλλαγή των πολιτικών της. Μας λένε δηλαδή, ότι δεν πειράζει αν αποτύχαμε στην φάση Α και Β, αλλά αν προχωρήσουμε στην φάση Γ θα είναι όλα καλύτερα. Είναι σα να λέει κάποιος «δεν πειράζει που τα θεμέλια είναι σαθρά, εμείς θα σηκώσουμε το δεκαώροφο». Το μόνο που τους ενδιαφέρει, λοιπόν, είναι να εγκλωβίσουν και να σιγουρέψουν με αυτόν τον τρόπο τα δύσπιστα κράτη-μέλη, πριν αρχίσουν να την εγκαταλείπουν σταδιακά ένα-ένα. Και σε αυτό, ο «ευρωπαϊκός» στρατός θα κληθεί να παίξει τον ρόλο του. Όλα να τα περιμένει κανείς, καθώς η Ε.Ε φαίνεται να παίρνει «διαζύγιο» από την Δημοκρατία με πρώτα θύματα τις ευρωπαϊκές αξίες.

Η πρώτη και πιο σημαντική αξία που διακυβεύεται από τον νεοφιλελευθερισμό στην Ε.Ε είναι η ελευθερία. Από τη στιγμή που στο ισοζύγιο των αξιών η οικονομία τις ξεπερνάει όλες, κάθε συζήτηση περί ιδεωδών είναι μάταιη και υποκριτική. Αφού η οικονομία είναι πιο σημαντική από την ελευθερία και το κέρδος από την ανθρώπινη ύπαρξη, τότε στην Ευρώπη η ηθική και τα ανθρωπιστικά ιδανικά είναι μια τελειωμένη υπόθεση. Η Δημοκρατία είναι εμπόδιο για την εξουσία, οι τράπεζες είναι πιο σημαντικές από τα εθνικά κοινοβούλια και η ειρήνη που απολαμβάνει ο σκλάβος δεν είναι αληθινή ειρήνη, αλλά μόνο η ησυχία που του εξασφαλίζει η υποταγή του.

Αν το ευρώ είναι τα πάντα και η ελευθερία δεν είναι τίποτα, όπως μας λένε, δεν γνωρίζω πως τα καταφέραμε έτσι τελικά, ώστε εμείς να μην έχουμε κανένα από αυτά.