Ο Αργείος ζωγράφος Γεώργιος Μάρκου, (18oς αιώνας)

Ο Γεώργιος Μάρκου γεννήθηκε γύρω στα 1690. Βέβαια, σχετικά με την γέννηση του δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο στοιχείο. (Ο  Κώστας Δανούσης παίρνοντας υπόψη του ότι το πρώτο γνωστό του έργο, το καθολικό της Μονής Πετράκη, χρονολογείται το 1719, υπολογίζει ότι θα πρέπει να γεννήθηκε γύρω στα 1690). Έζησε στην Αττική – όπου πιθανόν ολοκλήρωσε την μόρφωσή του –  αλλά επισκέφθηκε το Άγιο Όρος και την Βενετία. Τα έργα του είναι επηρεασμένα – όχι πάντα – από την τεχνοτροπία των Κρητικών αγιογράφων του 16ου και 17ου αιώνα.

Μονή Πετράκη. Καθολικό

Γνωστά έργα του είναι:

Οι τοιχογραφίες τμήματος του καθολικού της Μονής Πετράκη το 1719.

Οι τοιχογραφίες του Ναίσκου του Αγίου Γεωργίου του χωστού στον Καρηττό Αττικής 1727.

Οι τοιχογραφίες του Ναού της  Κοίμησης της Θεοτόκου στο Κορωπί Αττικής το 1732.

Οι τοιχογραφίες του καθολικού της Μονής Φανερωμένης  στη Σαλαμίνα το 1735. Το έργο αυτό αποτελεί το μεγαλύτερο και ίσως το τελευταίο έργο του καλλιτέχνη.

Οι φορητές εικόνες στο τέμπλο της Φανερωμένης :

 

Η Μεταμόρφωση του Κυρίου. (1740)

Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. (1740) και

Η Κοίμηση της Θεοτόκου. (1746) το οποίο και είναι το τελευταίο έργο του.

Μονή Πετράκη. Καθολικό. Η Πλατυτέρα 

Μονή Πετράκη. Καθολικό. 

Ο Γεώργιος Μάρκου θα πρέπει να πέθανε γύρω στο 1751. Η παράδοση πιστεύει ότι πέθανε μετά την ολοκλήρωση της αγιογράφησης της Φανερωμένης από την χαρά του για το μεγαλειώδες έργο που κατάφερε να δημιουργήσει.

Η μεγάλη σε έκταση αγιογράφηση, οι πολλές σκηνές και τα ιδιαιτέρως πολλά πρόσωπα, προκάλεσαν τον θαυμασμό όχι μόνο των επισκεπτών αλλά και πολλών ειδικών που ασχολήθηκαν επισταμένως με το έργο του Μάρκου. Περίπου στις 3.597 ανέρχεται ο αριθμός των προσωπογραφιών του συγκεκριμένου έργου.

«Το τελευταίο και σπουδαιότερο από τα έργα του Γεωργίου Μάρκου είναι χωρίς αμφιβολία, και παρά τις όποιες αδυναμίες του, η αγιογράφηση του Καθολικού της Φανερωμένης στη Σαλαμίνα. Η τεράστια σε έκταση, αλλά και σε αριθμό σκηνών και προσώπων διακόσμηση, θαυμάστηκε και εξυμνήθηκε ιδιαίτερα….Με το έργο του αυτό ο Μάρκου γίνεται “ έργω Ευαγγελιστής” αφού, σύμφωνα με τον μεγάλο υμνωδό και πρόμαχο της ορθοδοξίας Ιωάννη το Δαμασκηνό, “ άπερ Ευαγγέλιον  αφηγείται ούτος έργω δεικνύει”»

Το καθολικό της μονής Πετράκη

Μονή Πετράκη. Καθολικό. Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος

Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης

Ο τρούλος της Μονής Φανερωμένης στη Σαλαμίνα

Μονή Φανερωμένης, Σαλαμίνα

Μονή Φανερωμένης, Σαλαμίνα

Ιερά σκήτη του Αγἰου Τιμοθέου

Οι αγιογραφίες που σώζονται στην ιερά σκήτη του Αγἰου Τιμοθέου, δημιουργήθηκαν το 1727, από τον γνωστό Αργείο αγιογράφο, Γεώργιο Μάρκου.

Διάφοροι άγιοι

Η Αγία Αικατερίνη

Ο Άγιος Μάμας

Ιερός Ναός Πέτρου και Παύλου Σπάτων

Ναός Πέτρου και Παύλου Σπάτων-Ο Άγιος Χαράλαμπος

Ακολουθία Αγίου Πέτρου Άργους

 Αρχικά, όποια γνώση διαθέταμε για το σεπτό πρόσωπο του Αγίου Πέτρου, πήγαζε από τις δύο ακολουθίες που είχαμε στην διάθεσή μας.

Την πρώτη ακολουθία που είναι πολύ παλαιά και ο θεόπνευστος συνθέτης της παραμένει άγνωστος. Αυτή την ακολουθία βρήκε χειρόγραφη σκισμένη και τριμμένη ο αγιογράφος Γεώργιος Μάρκος ο επονομαζόμενος Ζωγράφος. Αφού την επιδιόρθωσε, την τύπωσε στη Βενετία το 1727* και την αφιέρωσε στην πατρίδα του, το Άργος « την του Πελοποννησιακού σκήπτρου Βασιλίδα» όπως γράφει.

Η αφιέρωση αυτολεξεί:

Περίβλεπτε και Εκλαμπροτάτη μοι Πατρίς,

τον οφειλόμενον ασπασμόν προσκομίζω.

 Ύστερον αφ΄ ού οι ποταμοί εντρυφήσωσιν εις τους κάμπους, και λειμώνας, Θαλάσσας περιπολεύοντες, περικυκλούντες Πόλεις, τέλος αναπαύονται εις τον Ωκεανόν, εξ΄ού και εξέβησαν, προς σε τοίνυν ως προς όρμον τινά επανακάμπτει η παρούσα βίβλος, περιέχουσα την ακολουθίαν του εν Αγίοις Πατρός Πέτρου, του Θαυματουργού, και ημετέρου Ιεράρχου, την οποίαν ούσαν πρότερον χειρόγραφον, και άχρι του νύν σεσαθρωμένην τυγχάνουσαν, δι΄οικείων αναλωμάτων ταύτην τύποις εξέδωκα, εις δόξαν Θεού, και εις τιμήν και μνήμην του εν Αγίοις Πατρός ημών, και Ιεράρχου, ωσάν όμως οπού αρχαίον έθος νενόμισται, ότι αι νεωστί τυπούμεναι βίβλοι να αφιερώνωνται εις κάποια υπέροχα, και αξιωματικά πρόσωπα, ως δώρον ηθέλησα και εγώ να προσφωνήσω εις τι εξαίρετον υποκείμενον την παρούσαν, ποίος δε άλλος αξιώτερος, και εξαιρετώτερος εν εμοί, παρά σε την ημετέραν Πατρίδα, την του Πελοποννησιακού σκήπτρου Βασιλίδα, τούτο μεν αποδιδούς τα οικεία, προς τους οικείους, ως τέκνον σόν, αφιερώνω εις αίδιον μνήμην την του Πατρός ημών ακολουθίαν, αύθις προς τα οικεία, προς σε την ημετέραν Πατρίδα, μη έχωντας αξιώτερον δώρον, προσφωνώ την παρούσαν, δείχνωντας με τούτο, πόση είναι η αγάπη οπού προς σε προσφέρνω, φιλοφρόνως και ευλαβώς, την οποίαν και δέομαι να δεχτθήτε ασπασίως, εορτάζοντες ετησίως την του Πατρός ημών μνήμην, δια να είναι επισκεπτής, και ελευθερωτής σού της ποίμνης αυτού. Κύριος ο Θεός δια πρεσβειών του Αγίου ενδόξου Πατρός ημών Πέτρου ρύσαιτό σε της δεινής δουλείας, διατηρών σε ανεπηρέαστον εις έτη πολλά.

Της σής περιβλέπτου Εκλαμπρότητος προσφιλές τέκνον

Γεώργιος Μάρκος ο Ζωγράφος.

Η ακολουθία αυτή ανατυπώθηκε στο Ναύπλιο το 1836**  και στην Αθήνα το 1861.

Την  δεύτερη ακολουθία ( Νέα) συνέθεσε  ο Αρχιεπίσκοπος Αργολίδας Δανιήλ ο οποίος την διαρρύθμισε και συμπλήρωσε μικρό Εσπερινό. Πολυγραφημένη δε, εξέδωσε μελοποιημένη ο Άρχων Λαμπαδάριος του Ιερού ναού της Μητροπόλεως Αθηνών Ευάγγελος Τζελάς. Αυτή χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα και έχει εγκριθεί από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδας. (31 Μαρτίου 1870).

  

Υποσημειώσεις

 * «Ακολουθία του εν Αγίοις πατρός ημών Πέτρου Αρχιεπισκόπου Άργους και Ναυπλίου του Θαυματουργού. Ετυπώθη αναλλώμασι μεν του χρησιμωτάτου κυρίου κυρίου Γεωργίου Μάρκου του Ζωγράφου, συνδρομή δε του χρησιμωτάτου και εκλαμπροτάτου κόμητος κυρίου κυρίου Νικολάου Ταρωνίτη του εξ Αθηνών. Ενετίησιν αψκθ΄. Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων». Κωνστ. Κυριακόπουλος. Αγίου Πέτρου επισκόπου Άργους. Βίος και Λόγοι.

** « Εν Ναυπλίω εκ της τυπογραφίας Κωνσταν. Τόμπρα Κυδωνιέως και Κωνσταντίνου Ιωαννίδου Σμυρναίου 1836. Η έκδοση όμως αυτή, όπου ο άγιος Πέτρος συνάπτεται με το Ναύπλιον και όχι με το Άργος, υπήρξε αιτία διαμάχης μεταξύ των δύο πόλεων. Επί πλέον αναφέρει λανθασμένα, όπως και η επόμενη, ως χρονολογία της πρώτης έκδοσης το 1727 αντί 1729 ».  Κώστας Δανούσης. Ο Αργείος αγιογράφος Γεώργιος Μάρκου στο πλαίσιο της Μεταβυζαντινής παράδοσης. Αργειακή Γη.

  

Πηγή:

 Κώστας Δανούσης, «Ο Αργείος αγιογράφος Γεώργιος Μάρκου», Επιστημονική και λογοτεχνική έκδοση του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Άργους, Αργειακή Γη, Ειδική έκδοση Δεκέμβρης 2004.

 Πατήρ Γεώργιος Σελλής, «Άγιος Πέτρος Επίσκοπος Άργους Σημειοφόρος και Θαυματουργός», Έκδοσις Καθεδρικού Ιερού Ναού Αγίου Πέτρου, Άργος 2008.

Το είδα εδώ:

 https://argolikivivliothiki.gr/2009/03/25/%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%B3%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BF-%CE%B1%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%82-%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%82/

Παραπομπές-Εικόνες:

Ποιός ήταν ο Γεώργιος Μάρκου       

http://attikanet.blogspot.gr/2013/06/18_21.html

Γεώργιος Μάρκος ο Αργείος ένας παληός Αγιογράφος.

http://www.argolikeseidhseis.gr/2011/01/blog-post_1102.html

Το καθολικό της μονής Πετράκη και η εικονογράφησή του από τον Αργείο ζωγράφο Γ. Μάρκου

ΙΩΑΝΝΑ ΣΤΟΥΦΗ-ΠΟΥΛΗΜΕΝΟΥ

http://www.synaxi.gr/archive/entheto_105.php