Ο Κυνικός και οι ελληνικές πολιτικές έννοιες, γένους θηλυκού

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Φίλοι μου, ζώα και πουλιά!

Είναι η γλώσσα πνεύμα; Είναι αντίληψη, είναι έννοιες, συναίσθημα και φιλοσοφία; Αν ναι, τότε η Ελληνική γλώσσα, με τη θεία της δημιουργικότητα, σαν ένα ακριβές εργαλείο του πνεύματος που εκφράζει, έπλασε για πρώτη φορά τις λέξεις, που αποδίδουν τις βασικές πολιτικές έννοιες που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Δημοκρατία, Οχλοκρατία, Λαοκρατία, Αναρχία, Αριστοκρατία, Ολιγαρχία, Μοναρχία, Βασιλεία, Τυραννία…

Αν παρατηρήσει κάποιος, θα δει, πως το ελληνικό πνεύμα, εκφράζοντας μέσω της γλώσσας του αυτές τις πολιτικές έννοιες, τις απέδωσε με γένος θηλυκό. Ίσως, επειδή, για την ελληνική σκέψη, όλες αυτές οι έννοιες εκφράζουν μια ξεχωριστή κατάσταση του πολιτικού γίγνεσθαι, που γεννά και εξελίσσει μέσα της, τα προσιδιάζοντα σε εκείνην, βεβαίως, στοιχεία και στην ιδιαίτερη φύση της κάθε μιας από αυτές. Είναι δηλαδή οι περιέχουσες καταστάσεις μιας αέναης ανάπτυξης των εσωτερικών τους στοιχείων. Είναι σαν ένας νοητός χώρος, ανάλογος με την κοιλιά που φιλοξενεί το έμβρυο, δίχως ακινησία ή στατικότητα μέσα του, αλλά με μια διαρκή μετεξέλιξη των στοιχείων αυτών, που βαίνουν συνεχώς προς την ολοκλήρωση της μορφής τους. Δηλαδή στην ίδια την εκδήλωση της κατάστασης που τα περιέχει και ίσως ακόμη και στην εναλλαγή της.

Για την ελληνική κοσμοθέαση, ακόμη και αυτές οι πολιτικές έννοιες, υπακούουν στο αξίωμα του Ηράκλειτου πως «τα πάντα ρει», καθώς αναπτυσσόμενες μεταλλάσσονται, περνώντας από τη μια κατάσταση στην άλλη, μέσα από μια συνεχή και αέναη δράση και αντίδραση. Για την ελληνική σκέψη, τίποτα δεν είναι στατικό και μονοσήμαντο. Η έννοια της Δημοκρατίας, για παράδειγμα, είναι μια πολιτική κατάσταση, που έχει οριοθετήσει εκ των προτέρων τα παραδεκτά της πλαίσια και το νοητό χώρο, μέσα στον οποίο καλούνται να ενεργοποιηθούν και να συγκρουστούν δημιουργικά εντός της, οι πολιτικές και οι κοινωνικές δυνάμεις. Και ενώ τα πλαίσια αυτά είναι γνωστά και προκαθορισμένα, οι εξελίξεις εντός της είναι, εν πολλοίς αόριστες και μη προβλεπόμενες πάντα, όπως αρμόζει σε κάθε τι ζωντανό και αενάως μεταβαλλόμενο μέσα σε ένα σύμπαν ρευστότητας. Έτσι, από την κατάσταση της Δημοκρατίας, μπορεί υπό προϋποθέσεις, να περάσει για παράδειγμα σε εκείνη της ολιγαρχίας.

Αντίθετα, οι σύγχρονες πολιτικές έννοιες και οι όροι, που γέννησε η γλώσσα των δυτικών και το πνεύμα του διαφωτισμού, δεν είναι καταστάσεις χωρητικές, ούτε αναγκαία μεταβαλλόμενες, αλλά μονοσήμαντοι επιθετικοί προσδιορισμοί, αρσενικού γένους, που σκοπό δεν έχουν το να περιέχουν, αλλά το να επεκτείνονται, όπως όλοι σχεδόν οι «ισμοί». Οι ελληνικές πολιτικές έννοιες είναι σύνθετες από δύο λέξεις, ενώ αυτοί, είναι απλοί, μονόλεκτοι προσδιορισμοί. Ακόμη και το πρόθεμα «νέο», όπως πχ στο νεο-φιλελευθερισμός, φανερώνει μια ευθύγραμμη επέκταση πάνω στην ίδια γραμμή της κατεύθυνσης του παλαιού.

Σοσιαλισμός, Κομμουνισμός, Καπιταλισμός, Φιλελευθερισμός, Φασισμός, Ναζισμός...

Εν τούτοις, εμείς οι Έλληνες από γλωσσοπλάστες των βασικών πολιτικών εννοιών, φτάσαμε στο σημείο με την απελευθέρωση μας το 1830, να έχουμε τρία κόμματα. Το αγγλικό, το γαλλικό και το ρωσικό. Aλλά δυστυχώς, ούτε ένα ελληνικό!

Έτσι εξηγείται και το πώς, ετερόφωτοι όντες, φτάσαμε σήμερα έως εδώ, έχοντας χάσει κάθε πνευματική αντίληψη περί των πολιτικών μας πραγμάτων. Δίχως να έχουμε μιαν οποιαδήποτε, πρωτότυπη, ελληνική πολιτική σκέψη, καταντήσαμε μίζεροι ακόλουθοι ξένων κακέκτυπων προτύπων, εισάγοντας περασμένης μόδας πολιτικά πατρόν.