Η σοφόκλεια κάθαρση και ο Κρέων της τουρκικής τραγωδίας

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Να γιατί, είναι τόσο μεγάλος ο Σοφοκλής, όσο και οι αξίες που πραγματεύεται στις τραγωδίες του. Να γιατί, οι αλήθειες της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας παραμένουν αξεπέραστες εις τους αιώνες των αιώνων.

2.500 χρόνια μετά, η σύγκρουση ανάμεσα στον θείο νόμο και στην ισχύ της εξουσίας επανέρχεται στο τουρκικό προσκήνιο, για να «ζωντανέψει» άλλη μια φορά την ιστορία και τους διαχρονικούς ήρωες του Σοφοκλή. Να αφηγηθεί την Ύβρη απέναντι στους θεούς και την αλαζονεία ενός ανθρώπου της εξουσίας.

Ο Κρέοντας «αναστήθηκε» στην Τουρκιά με τη μορφή του Ερντογάν. Αυτός αποφάσισε με τον εαυτό του κι έδωσε την ανίερη διαταγή, να μην τύχουν θρησκευτικής ταφής οι νεκροί πραξικοπηματίες και να μην τους αποδοθούν από τις οικογένειες τους, όλα όσα ορίζει το τελετουργικό της θρησκείας τους. Ούτε καν προσευχή! Διότι ήταν προδότες κι άρα όχι αληθινά πιστοί μουσουλμάνοι, αφού στασίασαν απέναντι σ' εκείνον, που είναι ο αυθεντικός εκπρόσωπος του θεού στην Τουρκιά, όπως ήταν κάποτε και οι σουλτάνοι.

Διέταξε μάλιστα και την τουρκική Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων, την ανώτατη ιερατική αρχή των μουφτήδων, να απαγορεύσει σε όλους τους ιμάμηδες να τελέσουν την θρησκευτική ταφή των πολιτικών αντιπάλων του! Πάλι καλά, δηλαδή, που δεν τους άφησε κρεμασμένους κι άταφους σε κοινή θέα για παραδειγματισμό! Και πολύ τους είναι, που επιτρέπει να τους παραχώσουν στο χώμα. Αυτό αποφάσισε ο χαλίφης Ερντογάν, που ερμηνεύει κατά το δοκούν την θέληση του θεού του και αποφασίζει ο ίδιος ποιοι θα πάνε στον παράδεισο και ποιοι στην κόλαση. Ποιοι θα πάνε «διαβασμένοι» και ποιοι «αδιάβαστοι».

Αυτός που κλαίει στην κηδεία ενός φίλου του, που σκοτώθηκε στο πραξικόπημα, ατιμάζει πέραν ακόμα κι από τον θάνατο τους νεκρούς αντιπάλους του. Όπως ο Κρέων τον Πολυνείκη. Τους καταδιώκει ακόμα και νεκρούς, καθώς το μένος της οργίλης και κακότροπης φύσης του, είναι αδύνατο να καταλαγιάσει. Αυτός ο ψυχικά ασταθής κι ασυλλόγιστος άνθρωπος, είναι δυστυχώς ο ηγέτης της γειτονικής μας χώρας. Αυτός ο ψευτοθρησκευόμενος υποκριτής, που δε σέβεται αληθινά, ούτε θεό, αλλά ούτε κι ανθρώπους. Ένας σπιθαμιαίος νάνος, που φοβίζει με τη σκιά του μόνο τους ραγιάδες. Μια ηθική ανυπαρξία πίσω από ένα μουστάκι φερετζέ μιας ψυχής κακότοκης και κακορίζικης, που τιμωρεί τους άλλους για τη μισερή μικρότητα της.

Ωστόσο, ο θείος νόμος, ακόμα και του Αλλάχ, δεν θα αφήσει αυτή την Ύβρη ατιμώρητη και θα λειτουργήσει σκληρά απέναντι του. Διότι θα εμφανιστεί ξανά, όπως και στην τραγωδία, μια Αντιγόνη, για να αψηφήσει τον Κρέοντα και την εξουσία του. Για να αποδώσει στο δικό της νεκρό τις ελάχιστες τιμές που εκείνος ο μικροπρεπής αρνήθηκε. Όχι πλέον σε έναν αντίπαλο, αλλά σε ένα νεκρό άνθρωπο, περιφρονώντας το θείο νόμο και τα ήθη των ανθρώπων.

Και τη σκυτάλη αυτής της απάνθρωπης συμπεριφοράς, πήγε ακόμα παραπέρα ο γλείφτης δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Καντίρ Τοπμπάς, που θέλει να φτιάξει  ένα «Νεκροταφείο προδοτών» για τους πραξικοπηματίες. «Παρήγγειλα να βρεθεί ένας χώρος ο οποίος θα ονομάζεται «νεκροταφείο των προδοτών». Οι περαστικοί θα καταριούνται τα άτομα που είναι θαμμένα εκεί. Όσοι επισκέπτονται αυτό το μέρος θα τους καταριούνται και έτσι δεν θα μπορούν να αναπαυθούν στους τάφους τους. Οι πραξικοπηματίες δεν θα γλιτώσουν από την κόλαση και εμείς έχουμε υποχρέωση να κάνουμε τη μετά θάνατον ζωή τους ανυπόφορη», υπογράμμισε ο Τοπμπάς, που είναι πρόθυμος να τους ακολουθήσει ακόμα και στην άλλη ζωή, για να τους εκδικηθεί όσο γίνεται περισσότερο. 

Όλοι αυτοί, είναι αδύνατον να χαρακτηριστούν «άνθρωποι», χωρίς να προσβληθεί η ανθρώπινη ιδιότητα. Αλίμονο στην Ευρώπη, αλίμονο και σε εμάς που τους έχουμε γείτονες και που προσδοκούμε την ειρήνη μαζί τους. Η Τουρκιά περιδινίζεται στο σκότος του ισλαμισμού και της βαρβαρότητας. Ο Ερντογάν φαινομενικά κυρίαρχος απλά σκάβει το λάκκο του, προκαλώντας αλαζονικά θεούς κι ανθρώπους. Μη φανεί, λοιπόν, σε κανέναν απρόσμενη η θεία ανταπόδοση, αν κι αυτός μια ημέρα παραχωθεί σε κάποια τρύπα χωρίς θρησκευτική ταφή. Διότι, είναι σχεδόν αναπόφευκτο, πως πλησιάζει η ώρα, που κάποιος θα λιώσει αυτήν την κατσαρίδα, οδηγώντας την τουρκική τραγωδία στην κάθαρση.

Ίσως ο παππούς Σοφοκλής μας τελικά, να έχει κάτι να διδάξει και τους Τούρκους. 

Πίνακας: «Η Αντιγόνη αποδίδει ταφικές τιμές στο νεκρό του Πολυνείκη», Jean Joseph Benjamin Constant, 1868