Η Ιστορία πίσω από τον Πίνακα: Ο Πότης Αψεντιού του Viktor Oliva

Η Ιστορία πίσω από τον εμβληματικό πίνακα του Victor Oliva, Ο Πότης Αψεντιού, μας προσκαλεί σε ένα ταξίδι στον χρόνο και στην Belle Époque Πράγα, την εποχή όπου μεσουρανούσε η Πράσινη Νεράιδα ή αλλιώς το γνωστό μας αψέντι.

ΑΡΙΛΕΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Κυριολεκτικά «γνήσιος μποέμ», καθώς ο όρος Μποέμ (Bohème) αρχικά σήμαινε «καταγωγή από τη Βοημία», ο ζωγράφος και εικονογράφος Victor Oliva γεννήθηκε το 1861 στην μικρή πόλη Nové Strašecí της Βοημίας. Το βασικό στυλ ζωγραφικής του ήταν το Art Nouveau. Ξεκίνησε τις σπουδές του στην Πράγα και το Μόναχο, αλλά δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην γοητεία που ασκούσε η Μονμάρτη στους καλλιτέχνες εκείνης της εποχής. Το 1888 αποφασίζει να μετακομίσει εκεί για κάποια χρόνια, και αστραπιαία γίνεται κομμάτι αυτής της ιδιαίτερα εξελισσόμενης καλλιτεχνικής κοινότητας.

Στο Παρίσι ο Oliva δεν ανακαλύπτει μόνο νέα στυλ ζωγραφικής, αλλά και την ανέμελη ζωή των μποέμ και των περιθωριακών. Μαζί της του αποκαλύπτεται και το θρυλικό ποτό Αψέντι. Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά, και ο ζωγράφος γίνεται ένας από τους πιο ορκισμένους θαυμαστές του. Ο πίνακας Πότης Αψεντιού, αποτελεί μία ωδή του Oliva σε αυτό το πρασινωπό ποτό, με την ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Ο πίνακας δημιουργήθηκε για να διακοσμήσει το αγαπημένο του μπαρ, Cafe Slavia, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της τσέχικης πρωτεύουσας.

Cafe Slavia

Όταν ανοίγει το Cafe Slavia το 1884, η τοποθεσία του αποτέλεσε στρατηγικής σημασίας για την εξέλιξη του, καθώς ήταν τοποθετημένο απέναντι από το Εθνικό Θέατρο της Πράγας. Έτσι, κάθε βράδυ η πνευματική ελίτ της πόλης, αλλά και σημαντικοί καλλιτέχνες συγκεντρωνόταν εκεί –πριν ή μετά τις παραστάσεις- για να σχολιάσουν τα θεατρικά έργα. Το Café Slavia μετατρέπεται σε ένα «μικρό πολιτιστικό κέντρο». Ταυτόχρονα, το αψέντι μεσουρανεί, και ξεκινώντας από το Παρίσι κατακτά την Ευρώπη. Καθιερώνεται ως το αγαπημένο απεριτίφ των καλλιτεχνών, των διανοουμένων, αλλά και της υψηλής κοινωνίας. Η δημοτικότητα του οφείλεται κυρίως στις παραισθήσεις, που φημολογούταν πως προκαλεί, οι οποίες γίνονται πηγή έμπνευσης αναρίθμητων καλλιτεχνών, συγγραφέων και δραματουργών. Η κατανάλωση του εκτοξεύεται στα ύψη, φτάνοντας τα 36 εκατομμύρια λίτρα τον χρόνο. Μάλιστα, γύρω στο 1860 στο Παρίσι θεσπίζεται η πράσινη ώρα («‘L’ heure vert»), όπου όλοι έπιναν μανιωδώς αψέντι από τις πέντε μέχρι τις οκτώ το απόγευμα.

To Καφέ Slavia στην Πράγα ©Cafe & Restaurant Slavia – Facebook Page

Χαρακτηριστικά για την κατάσταση είναι τα λόγια του Όσκαρ Ουάιλντ: «Ένα αψέντι είναι όσο ποιητικό είναι και οτιδήποτε άλλο στον κόσμο γύρω μας. Τι διαφορά έχει δηλαδή ένα ποτήρι αψέντι και ένα ηλιοβασίλεμα;» Το διάσημο ποτό δεν θα μπορούσε να λείπει από το μενού του Cafe Slavia, που αποτελούσε πλέον το κέντρο της τσέχικης διανοούμενης μπουρζουαζίας, και κάπως έτσι οδηγηθήκαμε στην δημιουργία του φημισμένου πίνακα. Οι παρενέργειες του ποτού, απεικονίζονται με μαεστρία στον πίνακα του Oliva, στον οποίο φαίνεται ένας άντρας χαμένος στις σκέψεις του, να ατενίζει με δέος μία γυμνή πράσινη γυναίκα, που κάθεται σαγηνευτικά στο τραπέζι του.

Ποτοαπαγόρευση

Με το αψέντι να γίνεται ταυτόσημο της μποέμικης κουλτούρας, αλλά και του αλκοολισμού, γρήγορα ξεσηκώνεται πλήθος αντιδράσεων εναντίον του, ενώ παράλληλα αποκτά φανατικούς πολέμιους. Μέσα σε μία κατάσταση παροξυσμού και παραπληροφόρησης, η πράσινη νεράιδα κατηγορείται πως οι ουσίες που περιέχει, μεταμορφώνουν έναν απλό άνθρωπο σε βίαιο και τρελό, ικανό να διαπράξει ακόμα και φόνο. Παράλληλα συνδέεται με αρρώστιες, όπως η φυματίωση. Οι κοινωνικά συντηρητικοί εξεγείρονται, ενώ οι υποστηρικτές της ποτοαπαγόρευσης το πολεμούν με αποτέλεσμα την απαγόρευσή του το 1915.

Το Σήμερα

Το αψέντι σήμερα δεν πωλείται στο εν λόγω καφέ, αλλά ο πίνακας μας θυμίζει την πλούσια ιστορία, αλλά και τις περιπέτειες του ποτού. Στους τοίχους του Café Salvia, βρίσκεται ακόμα και σήμερα ο πίνακας Πότης Αψεντιού του ζωγράφου Victor Oliva, συγκεντρώνοντας πλήθος κόσμου που επισκέπτεται το μπιστρό με σκοπό να τον θαυμάσει, αλλά και να πιει τον καφέ του, παίρνοντας μία νοσταλγική γεύση από την Belle Époque εποχή.

*Το 2011 η απαγόρευση του 1915 στη Γαλλία, καταργήθηκε μετά από αιτήσεις από την Γαλλική Ομοσπονδία Αποσταγματοποιών.

https://www.culturenow.gr/h-istoria-piso-apo-ton-pinaka-o-potis-apsentioy-toy-viktor-oliva/