Μια έκθεση για τον πόλεμο χωρίς πόλεμο

Η Θεσσαλονίκη στη δίνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με το χρώμα που της έδωσαν Γάλλοι και άλλοι ξένοι στρατιώτες, αναδεικνύεται μέσα από τη νέα μεγάλη έκθεση που διοργανώνει το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών. Η έκθεση με τίτλο «Η Στρατιά της Ανατολής ζωγραφίζει τη Θεσσαλονίκη» έχει τεθεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας και διοργανώνεται σε συνεργασία με μεγάλα μουσεία και πολιτιστικούς οργανισμούς της Ελλάδας και του εξωτερικού. Διάρκεια έκθεσης 27 Οκτωβρίου έως τις 10 Φεβρουαρίου.

Charles Martel, Θεσσαλονίκη, 1919, υδατογραφία, 24,4 x 36,9 εκ. Centre Pompidou

Η Θεσσαλονίκη και η περιοχή της στη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου (1915 – 1918) πρωταγωνιστεί στην έκθεση μέσα από πλούσιο εικαστικό κυρίως υλικό (περισσότερα από 400 έργα – σχέδια, ακουαρέλες, λάδια, καρτ ποστάλ), πολλά από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Πρόκειται για έργα Γάλλων κυρίως στρατιωτών – καλλιτεχνών της Στρατιάς της Ανατολής, που ο πόλεμος τους έφερε μοιραία στην περιοχή.

Οι δημιουργοί των έργων προσεγγίζουν θέματα όπως: Η Θεσσαλονίκη και ο πόλεμος, η εμπλοκή της πόλης και της ευρύτερης περιοχής, το τέλος του πολέμου, η σχέση της Στρατιάς με τον πολιτισμό, την αρχαιολογία, η τοπογραφία, το ανθρώπινο στοιχείο στα μετόπισθεν, η «άλλη τραγικότητα» του πολέμου με τα μάτια των  στρατιωτών που βρέθηκαν μοιραία στην πόλη.

Charles Martel, Salonique, 1919. Mαύρο μολύβι και ακουαρέλα, 32 x 22,8 εκ., Παρίσι, Centre Pompidou

Το υλικό αυτό, που πραγματοποίησαν επαγγελματίες ζωγράφοι, περισσότερο ή λιγότερο γνωστοί, αλλά και άγνωστοι, ερασιτέχνες, εικονίζει αρχαιολογικούς χώρους, ανασκαφές, βυζαντινά, οθωμανικά μνημεία, μονές και τοπία του Αγίου Όρους, απόψεις της πόλης της Θεσσαλονίκης και των περιχώρων της, την καθημερινότητα, τους ανθρώπους της, τα επαγγέλματα, την ποικιλία ενδυμασιών και στολών, τα βουβάλια, και τέλος τον ίδιο τον πόλεμο, στιγμιότυπα στα μετόπισθεν (η Θεσσαλονίκη ήταν επιτελικό κέντρο και όχι πεδίο πολεμικών συγκρούσεων), αλλά και τη φρίκη του.

Καλλιτέχνες, όπως οι Paul Jouve, Charles Martel, Amable Benois, Miklos Rameaux, Emil Gerlach κ.ά. ξεχωρίζουν στο δύσκολο είδος της ακουαρέλας, ενώ μία ενδιαφέρουσα πτυχή του θέματος αναδεικνύουν τα έργα που δημιουργούν την ίδια περίοδο καρικατουρίστες και σκιτσογράφοι.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι καρτ ποστάλ, που στην πρόσθια πλευρά τους απεικονίζουν φωτογραφίες ή ζωγραφικά έργα, ενώ στην πίσω όψη φέρουν τα χειρόγραφα μηνύματα των στρατιωτών, των «Poilus», όπως ονομάζονταν.

Για την έκθεση συνεργάστηκαν η Γαλλική Σχολή Αθηνών και το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης. Εκθέματα δάνεισαν: από το Παρίσι το Musée de l’ Armée, το Μουσείο Pompidou και το Institut de France, η Γαλλική Σχολή Αθηνών, η Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, το ΜΙΕΤ, το ΕΛΙΑ, η συλλογή Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν και άλλοι ιδιώτες συλλέκτες εντός και εκτός Ελλάδας.

Άποψη της έκθεσης

«Πρόκειται για μία έκθεση για τον Πόλεμο χωρίς πόλεμο», τόνισε σε συνέντευξη Τύπου η γενική γραμματέας του Δ.Σ. του Τελλογλείου, καθηγήτρια του Α.Π.Θ., Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά, που έχει τη γενική ευθύνη της διοργάνωσης. Η κ. Βουτυρά πρόσθεσε: «Στην έκθεση παρουσιάζεται η Θεσσαλονίκη όπως τη ζωγράφισαν οι Γάλλοι στρατιώτες που συμμετείχαν στην αποστολή, στο λεγόμενο «ειρηνικό έργο» της Γαλλίας, όπως εκφράστηκε από τον στρατηγό Σαράιγ. Πρόκειται για ζωγράφους επαγγελματίες και ερασιτέχνες που αναδεικνύουν μία Θεσσαλονίκη πολύχρωμη, διαφορετική, με πολλά παράπλευρα θέματα, τα οποία ανακαλύπτει κανείς στην έκθεση».

Από την πλευρά του, ο γενικός πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Philippe Ray αναφέρθηκε με ιδιαίτερα επαινετικά σχόλια στην έκθεση, καθώς, όπως είπε «καταγράφει μία περίοδο ελάχιστα γνωστή τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ελλάδα, σε σημείο που δεν καταγράφεται ούτε καν στα σχολικά εγχειρίδια κι αυτό διότι στη Γαλλία έδωσαν περισσότερη έμφαση στο Δυτικό Μέτωπο, ενώ στην Ελλάδα υπήρχαν την ίδια εποχή άλλα μεγάλα γεγονότα».

Ο γενικός πρόξενος της Γαλλίας Philippe Ray και η γενική γραμματέας του δ.σ. του Τελλογλείου, καθηγήτρια του Α.Π.Θ. Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά παρουσιάζουν την έκθεση

Τα εγκαίνια θα γίνουν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο

Διαλέξεις: Τη Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2018, στις 19.00, στο Αμφιθέατρο του Τελλογλείου, θα δοθούν τρεις διαλέξεις με θέμα τη Στρατιά της Ανατολής, στο πλαίσιο της νέας έκθεσης.

Ομιλητές θα είναι οι: Sylvie Le Ray-Burimi, επιμελήτρια του Musée de l’Armée,  η οποία θα μιλήσει για το έργο του ζωγράφου Paul Jouve και οι Lucile Arnoux – Farnoux  Πανεπιστήμιο της Τουρ και  Alexandre Farnoux, διευθυντής  της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, που θα αναφερθούν στη σύνδεση του Μεγάλου Πολέμου με τη λογοτεχνία και τις εικαστικές τέχνες.

Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, ο πρέσβης της Γαλλίας στην Ελλάδα Christophe Chantepy θα απονείμει τα διάσημα του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής στη γενική γραμματέα του διοικητικού συμβουλίου του Τελλογλείου Ιδρύματος, καθηγήτρια του Α.Π.Θ. Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά. Πρόκειται για τιμητική διάκριση που αφορά στη δράση της κ. Βουτυρά στην προώθηση της ελληνογαλλικής συνεργασίας στον τομέα του πολιτισμού μέσα από πολυάριθμες εκθέσεις στο Τελλόγλειο, με κορύφωση την τρέχουσα.

Αρχική εικόνα: Paul Jouve, Βουβάλια μπροστά σε εκκλησία της Θεσσαλονίκης (Ροτόντα), 1917. Σινική μελάνη, ακουαρέλα και γκουάς σε χαρτί, 45,5 X 108 εκ. Συλλογή Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν

Άποψη της έκθεσης

Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ., Αγίου Δημητρίου, Θεσσαλονίκη

Εγκαίνια: Σάββατο 27 Οκτωβρίου, 19.00

Διάρκεια έκθεσης: 27 Οκτωβρίου – 10 Φεβρουαρίου 2019

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 09.00-14.00, Τετάρτη 09.00-14.00 & 17.00-21.00, Σάββατο, Κυριακή 10.00-18.00

Πληροφορίες: www.teloglion.gr

http://www.art22.gr/%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%AD%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF-%CF%87%CF%89%CF%81%CE%AF%CF%82-%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF/