Έλληνες στην υπηρεσία του βρετανικού λέοντος: Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Καρύκας Παντελής

Κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων όλες σχεδόν οι εμπόλεμες ευρωπαϊκές δυνάμεις συγκρότησαν και συντάγματα ξένων. Η Βρετανία δεν αποτέλεσε εξαίρεση και συγκρότησε, μεταξύ άλλων, και ελληνικά συντάγματα. Τα πιο ονομαστά ελληνικά σώματα, υπό βρετανική διοίκηση ήταν το 1ο και 2ο Greek Light Infantry και το Σύνταγμα Εθελοντών Επτανησίων.

Το τελευταίο ήταν το ισχυρότερο από όλα τα ελληνικά σώματα, φθάνοντας το 1810 να αριθμεί 4.000 άνδρες. Οι περισσότεροι από αυτούς πέρασαν στην Ελλάδα, με το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 και πολέμησαν αρχικά στη μάχη του Λάλα. Πολλοί κατετάγησαν αργότερα στα τακτικά σώματα. Το 1ο Greek Light Infantry Regiment (1ο Ελληνικό Σύνταγμα Ελαφρού Πεζικού) συγκροτήθηκε επίσης στα Επτάνησα το 1810.

Σε αυτό κατετάγησαν πολλοί Σουλιώτες και Μοραΐτες, οι οποίοι είχαν βρει καταφύγιο εκεί, διωγμένοι από τους Τούρκους. Οι περισσότεροι των ανδρών ήταν εμπειροπόλεμοι αρματολοί και κλέφτες. Ανάμεσα τους ξεχώριζε η μορφή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο οποίος κατετάγη ως αξιωματικός και έφτασε στον βαθμό του ταγματάρχη (major, ή μαγκιόρος εξελληνισμένα).

Τα ελληνικά συντάγματα ελαφρού πεζικού, 1ο και 2ο, ήταν μοναδικά γιατί ήταν ακραιφνώς ελληνικά, με Έλληνες αξιωματικούς. Σε κάθε σύνταγμα, υπηρετούσαν ελάχιστοι Βρετανοί. Το 1ο Ελληνικό Σύνταγμα Ελαφρού Πεζικού είχε συνταγματάρχη τον Βρετανό Ρόμπερτ Όσβαλντ και είχε φτάσει να αριθμεί 1.129 άνδρες. Το Σύνταγμα έδρασε τη μάχη της Λευκάδας, το 1810, στο Μαυροβούνιο, στη Σικελία, στη Νεάπολη, στην Σπέτσια και στη Γένουα. Για τη δράση του τιμήθηκε με τον τίτλο Duke of York own 1st Greek Light. Το 2ο Ελληνικό Σύνταγμα Ελαφρού Πεζικού συγκροτήθηκε το 1813, από τον Ρίτσαρντ Τσορτς, γνωστό από τη δράση του στην Επανάσταση του 1821 Βρετανό στρατηγό.

Το Σύνταγμα είχε δύναμη 500 περίπου ανδρών. Πολέμησε στους Παξούς το 1814 και διαλύθηκε το ίδιο έτος. Και τα δύο ελληνικά συντάγματα ήταν οργανωμένα βάσει του βρετανικού συστήματος. Το 1ο, διέθετε 10 κεντρικούς λόχους, έναν λόχο ακροβολιστών και έναν λόχο σκοπευτών. Οι άνδρες του τελευταίου, αντί μουσκέτου, έφεραν το περίφημο βρετανικό τυφέκιο ραβδωτής κάννης Backer. Το 2ο δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει την συγκρότηση του. Οι άνδρες του όμως αποτέλεσαν τους πραγματικούς πυρήνες του ελληνικού επαναστατικού στρατού, λίγα χρόνια αργότερα.

Σύνταγμα Φρομπέργκ

Ένα επίσης σώμα, αυτό με την πλέον παράξενη ιστορία, στο οποίο υπηρέτησαν Έλληνες, ήταν το Σύνταγμα Φρομπέργκ. Το Σύνταγμα συγκροτήθηκε το 1804, στη Μάλτα, από τον κόμη ντε Φρομπέργκ, έναν βασιλόφρονα Γάλλο αξιωματικό. Οι άνδρες του ήταν Έλληνες (230 περίπου), Γερμανοί και Ελβετοί. Οι Έλληνες όμως είχαν εξαπατηθεί. Για να καταταγούν τους είχαν υποσχεθεί ότι θα έμεναν στην Ελλάδα και θα δρούσαν στα Βαλκάνια.

Έτσι στις 4 Απριλίου 1807, 200 Έλληνες στασίασαν απαιτώντας την επιστροφή τους στην πατρίδα. Τελικά όλοι, πλην 20, παραδόθηκαν και επέστρεψαν στην Ελλάδα. Οι 20 πρωτεργάτες της στάσης σκοτώθηκαν όλοι πολεμώντας. Έλληνες όμως πολέμησαν και με το Σύνταγμα Βάτεβιλ, ένα ελβετικό σύνταγμα στην υπηρεσία των Βρετανών. Το Σύνταγμα πολέμησε στην Αίγυπτο και στην Ιταλία, όπου και διακρίθηκε ιδιαίτερα. Το Σύνταγμα ήταν επίσης «πολυεθνικό», αποτελούμενο από 231 Γερμανούς, 156 Ελβετούς, 120 Ιταλούς, 40 Γάλλους, 39 Έλληνες, 238 Aνατολικοευρωπαίους και 10 Ολλανδούς. Έλληνες πιθανώς υπηρέτησαν και στο Σικελικό Τάγμα Ελαφρού Πεζικού του βρετανικού στρατού.

 

Σώμα Καλαβρίας

Ένα ακόμα σώμα με ελληνική συμμετοχή ήταν το «Ελεύθερο Σώμα Καλαβρίας». Το σώμα, δυνάμεως 400 ανδρών, συγκροτήθηκε το 1809 και περιελάμβανε στις τάξεις του κυρίως Ιταλούς, αλλά και Έλληνες της νότιας Ιταλίας. Αργότερα η δύναμη του αυξήθηκε και έφτασε τους 500 περίπου άνδρες. Οι περισσότεροι άνδρες του, προερχόταν από τις τάξεις του ναπολιτάνικου στρατού και συγκεκριμένα από το περίφημo «Βασιλικό Μακεδονικό Σύνταγμα Πεζικού», το τάγμα των «Μακεδόνων Κυνηγών» και το «Αλβανικό Τάγμα», το οποίοι στην πραγματικότητα ήταν βορειοηπειρωτικό, αφού η πλειοψηφία των ανδρών του προερχόταν από τη Χειμάρρα. Το Μακεδονικό Σύνταγμα προήλθε από το «Σύνταγμα Χειμαρριώτων» του ενετικού στρατού.

Συγκροτήθηκε το 1734 –35. Το 1754 το Σύνταγμα διέθετε ένα λόχο γρεναδιέρων και δύο τάγματα, το καθένα με έξι λόχους γραμμής. Πρώτος διοικητής του ήταν ο Χειμαρριώτης Στρατής Γκίκας, τον οποίο διαδέχθηκε ο Κεφαλλονίτης Γεώργιος Χωραφάς. Το Βασιλικό Μακεδονικό Σύνταγμα πολέμησε στον Πόλεμο της Αυστριακής Διαδοχής (1740 –48), λαμβάνοντας μέρος στη μάχη του Βελέτρι, όπου και διακρίθηκε.

Αργότερα πολέμησε κατά των πειρατών της Μπαρμπαριάς. Έλαβε επίσης μέρος στους Ναπολεόντειους Πολέμους, μετά τους οποίους διαλύθηκε. Άνδρες αυτών των μονάδων λοιπόν κατέφυγαν το 1806 στη Σικελία, μαζί με τον βασιλιά των Δύο Σικελιών, ο οποίος έχασε το βασίλειο του από τους Γάλλους. Μόνο η Σικελία του απέμεινε, την οποία και διατήρησε με τη βοήθεια των Βρετανών.

Το Ελεύθερο Σώμα Καλαβρίας θεωρείτο από τους Βρετανούς το καλύτερο ελαφρύ σύνταγμα της Μεσογείου. Οι άνδρες του πολέμησαν γενναία. Το 1810 μάλιστα 316 άνδρες του συμπολέμησαν με το 1ο Ελληνικό Σύνταγμα Ελαφρού Πεζικού, του βρετανικού στρατού, στην μάχη της Λευκάδας. Στην μέγιστη ακμή του, το 1813, το Σώμα έφτασε να αριθμεί περίπου 1.500 άνδρες, οργανωμένους σε 15 λόχους ακροβολιστών.

Από αυτούς οι έξι λόχοι πολεμούσαν στην Ισπανία, έξι στάθμευαν στα Επτάνησα και τρεις στη Σικελία. Δύο λόχοι του συμμετείχαν στην επιχείρηση κατάληψης της Τεργέστης, τον Οκτώβριο του 1813. Τον Απρίλιο του 1814 οι μαχόμενοι στην Ισπανία λόχοι επανήλθαν και μαζί με τους υπολοίπους συμμετείχαν στην απελευθέρωση της Ιταλίας από τους Γάλλους. Στις 16 Απριλίου, πάλι μαζί με το 1ο Ελληνικό Σύνταγμα Ελαφρού Πεζικού, συμμετείχε στην κατάληψη της Γένουας. Το Σώμα διαλύθηκε το καλοκαίρι του 1814.

https://slpress.gr/istorimata/quot-to-syntagma-toy-kolokotroni-quot-ellines-se-vretaniki-ypiresia/