Το ρητό «όμοιος ομοίω αεί πελάζει» ισχύει και εφαρμόζεται στους έρωτες των ναρκίσσων, που έχουν πάντα άδοξο τέλος. Έχουμε και τον έρωτα που βασίζεται στις αντιθέσεις, που είναι κατά βάθος μια δραματική προσπάθεια όχι μόνο να ζητάς το αντίθετο αλλά και τον καλύτερο, ερωμένη ή εραστή, που από αντίθετο μόνο μετατρέπεται σ’ ένα μεγάλο ιδανικό, άφθαστο.
Και επεξηγώ: ο τριχωτός άντρας θεοποιεί τη φυσική ή τεχνιτή ατριχία της γυναικός, την ειλικρινή ή κατ’ απομίμηση τρυφερότητά της. Ο μαθητής θεοποιεί τη σοφία του διδασκάλου ή της διδασκάλισσάς του. Ο έρως έτσι είναι μια απελπισμένη προσπάθεια να μπεις στον κύκλο, στον οποίο ανήκει το αντικείμενο του έρωτός σου, σχεδόν αδιαφορώντας για όλα τ’ άλλα. Δημιουργείς με τη φαντασία σου έναν ιδανικό κόσμο, στον οποίο πρωτεύουσα και μοναδική θέση κατέχει το αντικείμενο του έρωτός σου.
Αυτός ο ιδανικός και
τέλειος κόσμος, στον οποίο ανήκει ο τέλειος ή η τέλεια ερωμένη, είναι πρώτος
στην πρώτη κατηγορία, την πιο υψηλή. Έτσι, η πτωχή κόρη ερεθίζεται ερωτικά με
τον πάμπλουτο εραστή της, όχι για λεπτά, όπως νομίζει ο κόσμος, αλλά για
καθαρώς σεξουαλική γοητεία, η οποία σαν ένα σπάνιο άρωμα τυλίγει την
ερωτευμένη. Άλλοτε, ορισμένα αγόρια των δεκαοχτώ ετών έπεφταν ερωτευμένα με την
υπηρέτρια του σπιτιού τους, ανακαλύπτοντας ιδανική πρωτογένεια και συμπυκνωμένο
ερωτισμό, που είχε φυγαδεύσει η αστική ηθική από τις παστεριωμένες ξαδέλφες και
ανηψιές, ο έρως με τις οποίες καταντούσε ένα είδος αιμομιξίας, εφόσον δεν
επρόκειτο να ανέλθουν κοινωνικά, αν έρχονταν σε επαφή με τις ως άνω
ευνουχισμένες ανηψιές.
Ο έρως είναι η μεγάλη επιθυμία να ανέλθουμε κοινωνικώς σε μια ανώτερη τάξη από τη δική μας. Αλλά η ανωτερώτητα της τάξεως, εις την οποία θέλει να εισέλθει ο ερωτευμένος, καθορίζεται από αυτόν τον ίδιο. Η πτωχή κόρη, ο πτωχός νέος, ο αποτυχών φοιτητής, ο παχύς και άρρωστος πλούσιος και η κάθε περίπτωση ανθρώπου μπορεί να γίνει πρωταγωνιστής ενός μαγικού κόσμου. Η λογική και ο μαρξισμός δεν μπορούν να κρίνουν αυτές τις περιπτώσεις. Κάποτε, άκουσα ένα ναύαρχο να λέει σ’ έναν άλλο αξιωματικό, του οποίου διηγείτο τις περιπέτειες με μια απ’ αυτές που θα λέγαμε “τσούλες”: «Ξέρεις τι θα πει είμαι ερωτευμένος μ’ αυτή τη γυναίκα; Οι συστάσεις κι οι πληροφορίες δεν με ενδιαφέρουνε. Τα ελατώμματά της τα παρατά έξω από τον ναό, στον οποίο με οδηγεί, όπως οι μουσουλμάνοι τα παπούτσια τους. Η ελευθερία της που κατακρίνεται σαν ελάτωμμα, είναι η ελευθερία μιας τάξεως που ούτε και να υποψιαστεί μπορεί η τάξις μας του Βασιλικού Ναυτικού».
Μιλάμε για τον έρωτα που είναι συγχρόνως επιθυμία να εισέλθουμε στην κοινωνική τάξη ή στον κύκλο του αγαπημένου προσώπου. Ο κόσμος αυτός, ο κύκλος αυτός είναι καθαρά φανταστικός και συχνά αντίθετος με την κοινωνική ιεραρχία. Και οι πρίγκιπες βέβαια και οι δούκες μπορούν να γίνουν ιδανικό του φτωχού και δυστυχισμένου ερωτευμένου, αλλά συγχρόνως υπάρχουν και κοινωνίες μισοϋπαρκτές, μισοφανταστικές, στις οποίες ανήκει με τη φαντασία μας το πρόσωπο που έχουμε ερωτευθεί. Υπάρχει η μεγαλομανία που ζητάει τους πρίγκιπες, τους εφοπλιστές, τους ληστάρχους και όποιον διακρίνεται. Αλλά υπάρχει και μια άλλη ιεραρχία που ζωογονεί τον έρωτα, η κοινωνία αυτών που προσπαθούν να επικρατήσουν. Και άμα ένας από αυτούς των προνομιούχων τάξεων απαγορεύσει στον ερωτευμένο να εισέλθει στον κύκλο του, ο έρως γίνεται μίσος θανάσιμο. Ο έρως, αν επακολουθήσει, είναι σκέτη εκδίκησις, και συνήθως άλλοι απαγόρευσαν κι άλλοι πληρώνουν με εκδίκηση. Η ψυχή του αποτυχόντος ερωτευμένου ξεχωρίζει τις ομάδες των ούτω πως σκεπτομένων και επιζητεί τον έρωτα για την εκδίκηση σε οποιοδήποτε άτομο σχετικό ή ακόμα και άσχετο. Η φράση «σ’ αγαπώ» σημαίνει θέλω να σε αποσπάσω από την κοινωνία σου, την οικογένειά σου, θέλω να σ΄αναγκάσω να κάνει αυτό που η οικογενειακή σου παράδοσις σού απαγορεύει.
Ο έρως έχει πολύ σχέση με την κλοπή. Ό,τι δεν σου δίνεται πρόθυμα και με ελευθερία, ετοιμάζει μια μετατροπή του αισθήματος σε διάθεση εκδικήσεως για να τιμωρηθεί το πρόσωπο του έρωτός μας. Η υποταγή του ερωτικού αντικειμένου στον εραστή είναι η πρώτη φάση της τυραννίας. Μετά ακολουθεί μοιραίως η ρουτίνα. Στη συνέχεια γίνονται νέοι συνδυασμοί ρεζέρβα για ώρα ανάγκης. Το να κρατήσει κανείς την ίδια ερωτική γραμμή σε όλη του τη ζωή είναι ευκταίο, αλλά και αν συμβεί να πραγματοποιηθεί, τίποτε δεν αποκλείει την προδοσία του άλλου. Έτσι, ο έρως καταντά ένας συνεχής οραματισμός πραγμάτων, που δεν υπάρχουν παρά μόνο στον κόσμο της φαντασίας.
Απόσπασμα
από το κείμενο «Περί έρωτος», δημοσιευμένο στο βιβλίο «Ως στρουθίον μονάζον επί
δώματος».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου