Ο προστάτης της Κέας: Το λιοντάρι της Κέας

Το ελληνικό νησί της Κέας υπήρξε δημοφιλής τοποθεσία από την αρχαιότητα, δεδομένου ότι είναι το πιο κοντινό νησί των Κυκλάδων στην Αθήνα. Ένα από τα πιο διάσημα μνημεία του νησιού είναι το Λιοντάρι της Κέας, ένα αρχαίο ελληνικό μνημείο που δημιουργήθηκε γύρω στο 600 π.Χ. Το λιοντάρι, γνωστό ως λιοντάρι στους ντόπιους, είναι εδώ και χρόνια μια μεγάλη έκπληξη. Αν και λίγα είναι γνωστά για το ανθεκτικό πέτρινο άγαλμα, οι τοπικοί μύθοι λένε για τη δημιουργία του και το εμβληματικό του αρχαϊκό χαμόγελο.

 

Οι μύθοι που περιβάλλουν το Λιοντάρι της Κέας, στο ομώνυμο ελληνικό νησί, είναι συνυφασμένοι με ιστορίες από νύμφες που λέγεται ότι προκάλεσαν τους θεούς.

 

Το λιοντάρι της Κέας και οι σχετικοί μύθοι

Πολλοί μύθοι προσπαθούν να εξηγήσουν τη δημιουργία του λιονταριού. Το σημείο εκκίνησης για τις περισσότερες από αυτές τις ιστορίες είναι ότι το νησί της Κέας φιλοξενούσε νύμφες που χρησιμοποιούσαν την ομορφιά τους για να κάνουν τους θεούς να ζηλέψουν. Χάρη σε αυτήν τη συμπεριφορά, οι θεοί έστειλαν ένα λιοντάρι για να περιμένουν και να προστατεύσουν το νησί από τις προκλητικές νύμφες. Ενώ ο αληθινός λόγος για τη δημιουργία του μνημείου των λιονταριών είναι άγνωστος, σχεδόν όλοι οι σχετικοί μύθοι ισχυρίζονται ότι το νησί ήταν κάποτε το σπίτι των νυμφών.

Στο άρθρο του John Caskey του 1981, Notes on Keos and Tzia, περιέγραψε λεπτομερώς το λιοντάρι και τη σημασία του στη διατήρηση της γονιμότητας του νησιού και του καθαρού πόσιμου νερού. Το ίδιο το νησί λέγεται ότι είχε πολλές πηγές γλυκού νερού από τις οποίες θα έπιναν οι νύμφες. Οι θεοί έστειλαν το λιοντάρι στο νησί για να κυνηγήσουν τις νύμφες και να διατηρήσουν το νερό του νησιού ασφαλές. Σύμφωνα με τον Κάσκι, το γλυπτό χρησιμεύει ως «ποιητική καταγραφή μιας σπάνιας και καταστροφικής ξηρασίας, που εξακολουθεί να συμβολίζεται από μια τεράστια φιγούρα του θηρίου στην πλαγιά ενός λόφου κοντά στην Ιουλίδα».

Σε έναν άλλο μύθο, λέγεται ότι το νησί της Κέας ήταν κάποτε γνωστό ως Νησί νερού λόγω των πολλών φυσικών πηγών και των νυμφών του. Ο μύθος ισχυρίζεται ότι οι θεοί ζήλευαν τη φυσική ομορφιά του νησιού και στην οργή τους έστειλαν ένα λιοντάρι για να το καταστρέψουν. Όταν οι νύμφες φοβήθηκαν από τον νέο κάτοικο των νησιών, το νησί έχασε την πηγή νερού και έχασε την ομορφιά του. Αφού οι κάτοικοι της Κέας ζήτησαν βοήθεια από τον ημίθεο Αρισταίο για τη διάσωση του νησιού τους, ο Δίας ήταν ευχαριστημένος και επέτρεψε στη βροχή και στις νύμφες του νερού να επιστρέψουν. Αυτό δημιούργησε το όμορφο νησί που βλέπουν οι επισκέπτες σήμερα.

 

Το 1826 ο Δανός συγγραφέας Peter Oluf Brödsted σχεδίασε το Λιοντάρι της Κέας με μεγάλη λεπτομέρεια.

 

Τι γνωρίζουμε για την ιστορία του λιονταριού της Κέας;

Το Λιοντάρι της Κέας βρίσκεται έξω από την αρχαία πόλη της Ιουλίδας, με μερικά από τα αρχικά ερείπια να είναι ακόμα ορατά. Δημιουργήθηκε πριν από το 600 π.Χ., το λιοντάρι σκαλίστηκε από φυσική πέτρα μήκους 8 μέτρων (26 πόδια) και ύψους 3 μέτρων. Ο δημιουργός αυτού του μυστηριώδους γλυπτού είναι άγνωστος, αν και οι αρχαιολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι κατασκευασμένο από τοπικό ασβεστόλιθο.

Ο απομονωμένος χώρος γύρω από το γλυπτό θα μπορούσε να είναι ένας σοβαρός δείκτης, λαμβάνοντας υπόψη ότι ήταν πρότυπο για τα αγάλματα των λιονταριών να σημαίνουν ταφές και ότι υπάρχουν πολλά γλυπτά λιονταριών γύρω από εξέχοντες τάφους σε όλη την Ελλάδα. Αν το Λιοντάρι της Κέας ήταν ένας τάφος, θα ήταν ένα από τα ταφικά μνημεία των πρεσβυτέρων. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εναλλακτικές θεωρίες που ισχυρίζονται ότι το Λιοντάρι της Κέας ήταν δείκτης για κοντινά ρεύματα γλυκού νερού.

Συγγραφείς και εξερευνητές επισκέπτονται το νησί για να δουν το Λιοντάρι της Κέας για εκατοντάδες χρόνια. Το 1826, ο Δανός συγγραφέας Peter Oluf Brödsted σχεδίασε το λιοντάρι με μεγάλη λεπτομέρεια. Ομοίως, το 1885 ο Τζέιμς Θεόδωρος Μπρεντ επισκέφθηκε το νησί και έγραψε για τους θρύλους που είχε ακούσει γύρω από τη δημιουργία του μνημείου. Ο Μπρεντ έγραψε επίσης μια λεπτομερή περιγραφή του Λιονταριού:

«Είναι αδύνατο να καθοριστεί μια ημερομηνία ή να ανατεθεί μια αιτία για την κατασκευή του Λέοντα της Κέας. ένα πράγμα είναι σίγουρο, ότι έχει πολύ αρχαϊκό έργο, περισσότερο από τα λιοντάρια στην πύλη της Μυκήνης. "

Το νησί της Κέας κατοικήθηκε για αιώνες, ξεκινώντας από την Εποχή του Χαλκού. Η γειτνίαση με την Αθήνα και την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα ήταν ιδανική. Το νησί είναι γεμάτο απόκρημνα βουνά, ελαιώνες και ελληνιστικούς πύργους. Τέσσερις αρχαίες πόλεις, η Ιουλίς, η Κορησσία, οι Πίσσες και η Καρθαία, έχουν χτιστεί στην Κέα, όλες με σημαντικές αναφορές στους αρχαίους Έλληνες. Υπάρχουν ακόμα ερείπια γύρω από το νησί, δίνοντας στους επισκέπτες μια γεύση της ζωής στις αρχαίες πόλεις που κάποτε ευδοκιμούσαν στην Κέα.

 

Το λιοντάρι της Κέας βρίσκεται κοντά στην Ιουλίδα, την πρωτεύουσα του ελληνικού νησιού της Κέας.  (costas1962 / Adobe Stock)

 

Αρχαϊκό Ελληνικό Γλυπτό και το Λιοντάρι της Κέας

Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι το λιοντάρι της Κέας είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο σημαντικά έργα ελληνικών μνημειωδών γλυπτών που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Σκαλισμένο από ένα μοναδικό κομμάτι τοπικού ασβεστόλιθου, δείχνει την ικανότητα του γλύπτη τον 6ο αιώνα π.Χ. Παρόλο που μπορεί να υπάρχει έλλειψη πληροφοριών σχετικά με τη δημιουργία του, το ίδιο το γλυπτό εντάσσεται στην κατηγορία της αρχαϊκής γλυπτικής και μοιράζεται ομοιότητες με άλλα που βρέθηκαν σε όλη την Ελλάδα από την ίδια εποχή. Τα αγάλματα στη Νάξο, για παράδειγμα, έχουν παρόμοιο μέγεθος και χειροτεχνία. Η ταράτσα των λιονταριών - δεκαέξι πέτρινα λιοντάρια αφιερωμένα στον θεό Απόλλωνα - αποτελούν παράδειγμα της σημασίας των λιονταριών για τους Έλληνες.

Τα λιοντάρια έχουν χρησιμοποιηθεί ως ένδειξη δύναμης και προστασίας για χιλιάδες χρόνια. «Είμαστε έτοιμοι να προκαλέσουμε τους εχθρούς της πόλης και να βρυχηθούμε στην περιφρόνηση τους σε όποιον τολμά να πλησιάσει με εχθρική πρόθεση», έγραψε ο ιστορικός Τρέβορ Μπράις όταν συζητούσε τη σημασία τους. Ο Λέοντας της Κέας είναι σκαλισμένος με το χαρακτηριστικό αρχαϊκό χαμόγελο, κοινό σε γλυπτά από τον 5ο και 6ο αιώνα π.Χ..

Πιστεύεται ότι η δημοτικότητα των χαμόγελων οφείλεται στο γεγονός ότι αποτελεί ένδειξη ιδανικής υγείας και ευεξίας. Μια άλλη θεωρία πίσω από το χαμόγελο ήταν η δυσκολία της γλυπτικής σε πέτρα. Η δημιουργία ενός καμπύλου στόματος ήταν πολύ πιο εύκολο να επιτευχθεί. Παρόλο που το λιοντάρι της Κέας φαίνεται να έχει ένα αρχαϊκό χαμόγελο, ορισμένοι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι το χαμόγελο προκλήθηκε από χιλιάδες χρόνια φυσικής διάβρωσης, πράγμα που θα σήμαινε ότι η αρχική έκφραση του λιονταριού δεν είναι πλέον ορατή σήμερα.

Το σώμα του λιονταριού της Κέας σχετίζεται επίσης με το αρχαϊκό στιλ, με την μοντελοποίηση της ουράς του λιονταριού να κυρτώνεται γύρω από το σώμα. Ήταν χαρακτηριστικό των αρχαϊκών γλυπτών να απεικονίζεται μια έντονη καμπυλότητα του σώματος των λιονταριών, και αυτές οι καμπύλες μπορούν να παρατηρηθούν ακόμη και μετά από αιώνες διάβρωσης. Πολλοί αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι το λιοντάρι είχε αρχικά χρωματιστεί όταν δημιουργήθηκε για πρώτη φορά, ειδικά το κεφάλι και τα μάτια. Ενώ η συγκεκριμένη ιστορία του Λιονταριού της Κέας παραμένει άγνωστη, το θαύμα και το μυστήριο που το περιβάλλει έφεραν την προσοχή στο νησί της Κέας για γενιές, προσελκύοντας ταξιδιώτες και τουρίστες να κοιτάξουν την αρχαία μορφή και το μεγαλείο του.

Κορυφαία εικόνα: Το ελληνικό άγαλμα του Λιονταριού της Κέας βρίσκεται στο νησί της Κέας στο αρχιπέλαγος των Κυκλάδων του Αιγαίου. Πηγή: Sebastian Schulz / Adobe Stock

 

Από τη Sarah Piraino

 

https://www.ancient-origins.net/artifacts-other-artifacts/lion-kea-0015209