Το μεγάλο πείραμα στο Ναυτικό Οχυρό Σκαραμαγκά που επιβεβαίωσε το μέγιστο επίτευγμα του Αρχιμήδη

Το μεγάλο πείραμα στον Σκαραμαγκά: Έτσι πυρπόλησε ο Αρχιμήδης τον ρωμαϊκό στόλο! 2 Σκαραμαγκάς, προβλήτα Παλάσκα, 1973. Ναύτες κατευθύνουν τη δέσμη των κατόπτρων προς το ξύλινο πλοίο, με τις οδηγίες του Ιωάννη Σακκά. (Tην φωτογραφία εντοπίσαμε στο Drexler Univercity, Φιλαδέλφεια ΗΠΑ).

Κατάφερε πράγματι να πυρπολήσει ο Αρχιμήδης τον ρωμαϊκό στόλο από τα τείχη των Συρακουσών; Το ερώτημα απασχόλησε πολλούς ιστορικούς και ερευνητές. Γνωρίζετε όμως ότι αυτό το επιστημονικό κατόρθωμα, ένα από τα πιο πολυσυζητημένα όλων των εποχών, επαληθεύτηκε το 1973 με ένα μεγάλο πείραμα στον Σκαραμαγκά; Ναι, ο Αρχιμήδης, ο κορυφαίος ίσως Έλληνας επιστήμονα της αρχαιότητας δικαιώθηκε στις μέρες μας!

Πάντως το ίδιο πείραμα έκαναν το 2010 και οι περίφημοι “Mythbusters”, και μάλιστα μετά από προσωπικό αίτημα του προέδρου Ομπάμα. Αλλά απέτυχαν να πυρπολήσουν με κάτοπτρα το ξύλινο πλοιάριό τους!

Είναι ιστορικά επιβεβαιωμένο ότι ο Αρχιμήδης βοήθησε με τις μηχανές του τους συμπατριώτες του Συρακούσιους να αποκρούουν επί τρία συνεχή χρόνια τους Ρωμαίους που τους πολιορκούσαν. Αν και ο Λουκιανός αναφέρει ότι χρησιμοποίησε πλήθος πολεμικών μηχανών δικής του επινόησης και κατασκευής, αυτό που κυριολεκτικά φλόγισε τη φαντασία ολόκληρων γενεών ήταν τα περίφημα «εμπρηστικά του κάτοπτρα», που για τους περισσότερους ήταν κοίλα, αλλά και για ορισμένους επίπεδα. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για καθρέφτες που έστησε πάνω στα τείχη των Συρακουσών, με τους οποίους συγκέντρωνε τις ακτίνες του ήλιου και τις έστελνε σε μια εμπρηστική δέσμη πάνω στα ξύλινα πλοία των Ρωμαίων, τα οποία έπαιρναν φωτιά.

Βυθισμένο αρχαίο πλοίο στην περιοχη των Συρακουσών

Εντυπωσιακό επίτευγμα

Αναμφίβολα η πυρπόληση του ρωμαϊκού στόλου με τη χρήση ηλιακών κατόπτρων είναι -αν όχι το σημαντικότερο- τουλάχιστον το πιο εντυπωσιακό επιστημονικό κατόρθωμα του διάσημου μαθηματικού και εφευρέτη. Πολλοί προσπάθησαν να το επαληθεύσουν, όχι πάντα με επιτυχία. Ενδεικτικά, οι γνωστοί Mythbusters τοποθέτησαν τον “μύθο” στην κατηγορία των “αποτυχημένων”.

Από την περίοδο της αναγέννησης και μετά, πολλοί πήγαν στις Συρακούσες και έκαναν το πείραμα αυτό, προσπαθώντας είτε να το επιβεβαιώσουν είτε να το διαψεύσουν. Ο Γερμανός Kircher και ο Descartes θεώρησαν το γεγονός πρακτικά αδύνατο υπολογίζοντας τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής του Αρχιμήδη, αλλά ο Γάλλος Buffon το θεώρησε δυνατό, όχι με έναν αλλά πολλούς μαζί καθρέφτες που έστελναν τις ακτίνες τους στο ίδιο σημείο. Γράφτηκαν άπειρα πράγματα γύρω από την υπόθεση των κατόπτρων κι άλλα τόσα προς απάντηση τους. Κάποιοι επιστήμονες είπαν ότι για να καεί το ξύλο από ηλιακή ακτίνα χρειάζεται πολλή ώρα ακινησίας ενώ το πλοίο κουνιέται συνεχώς, ενώ άλλοι αντέτειναν ότι τα πανιά του πλοίου καίγονται σχεδόν αμέσως, έχουν μεγάλη επιφάνεια για να δίνουν στόχο και μόλις πάρουν φωτιά το πλοίο αχρηστεύεται.

Όμως είχαν κάνει λάθος! 33 χρόνια πριν από τη δική τους προσπάθεια ο μηχανικός Ιωάννης Σακκάς με μια απλή -όσο και ευφυή- διάταξη κατάφερε να πυρπολήσει ένα ξύλινο πλοίο στη θάλασσα του Σκαραμαγκά.

Για τη συνέχεια εδώ:

https://ellinondiktyo.blogspot.com/2024/02/blog-post_86.html