Η ιστορία πίσω από τον πίνακα: Η Μόνα Λίζα του Leonardo Da Vinci

ΑΡΙΛΕΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Εξερευνούμε την ιστορία της Μόνα Λίζα, ενός πίνακα που διαθέτει το δικό του γραμματοκιβώτιο για να δέχεται γράμματα αγάπης και αποτελεί το πιο αναγνωρίσιμο έργο του δαιμόνιου Leonardo Da Vinci.

Πάνω σε καρτ – ποστάλ, κούπες, μολύβια, μπλουζάκια, ακόμα και σε σοκολατάκια μπορεί κάποιος να συναντήσει έναν από τους πίνακες που εδώ και αιώνες έχει σαγηνεύσει εκατομμύρια ανθρώπους από όλον τον κόσμο, την διάσημη Μόνα Λίζα ή αλλιώς γνωστή και ως Τζιοκόντα. Αποτελώντας υπόδειγμα αναγεννησιακού δείγματος ζωγραφικής, ο πίνακας αποτελεί το πιο ξακουστό έργο του Ιταλού ζωγράφου Leonardo Da Vinci.

Λίζα ντε Τζιοκόντο

Η ταυτότητα της εικονιζόμενης γυναίκας αποκαλύφθηκε το 2005 από έναν ιστορικό στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, ο οποίος βρήκε ένα σημείωμα του 1503, που έχει γράψει ο Φλωρεντιανός αξιωματούχους Αγκοστίνο Βεσπούτσι. Το σημείωμα αποκάλυπτε πως η νεαρή γυναίκα που απεικονίζει ο δίασημος πίνακας, ήταν η Λίζα ντε Τζιοκόντο, μέλος της ευγενούς οικογένειας Γκεραρντίνι από τη Φλωρεντία και την Τοσκάνη. Η Λίζα ντε Τζιοκόντο υπήρξε σύζυγος του εύπορου έμπορου μεταξιού Φρανσέσκο ντελ Τζιοκόντο, ο οποίος και παρήγγειλε τον συγκεκριμένο πίνακα για τον εορτασμό της γέννησης του δεύτερού τους γιού. Ο ντελ Τζιοκόντο, όμως, δεν έμελλε ποτέ να πάρει στα χέρια του τον διάσημο πίνακα που παρήγγειλε.

Δεκάδες άλλες εναλλακτικές θεωρίες έχουν ειπωθεί για την ταυτότητα της εικονιζόμενης γυναίκας. Η μητέρα του Λεονάρντο Κατερίνα, η Isabella από τη Νάπολη και η Cecilia Gallerani είναι μερικές από τις πιο γνωστές υποψήφιες, ωστόσο οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν με την παραδοσιακή άποψη πως ο πίνακας απεικονίζει την Λίζα ντε Τζιοκόντο.

Sfumato (σφουμάτο)

Το πιο εντυπωσιακό στον πίνακα είναι η ζωντάνια της Μόνα Λίζα. Μοιάζει σαν πράγματι να μας κοιτάζει κατάματα από όποια γωνία και αν την παρατηρήσουμε και να έχει την δική της γνώμη. Αν κάποιος αντικρύσει το πρωτότυπο έργο στο Λούβρο, νιώθει πως έχει μπροστά του ένα ζωντανό πλάσμα, το οποίο αλλάζει μπροστά στα μάτια του και μοιάζει λίγο διαφορετικό όταν το ξανά βλέπει.

Πώς όμως ο Leonardo κατάφερε να χαρίσει αυτή την απόκοσμη ζωντάνια στον πιο ξακουστό πίνακά του; Η απάντηση βρίσκεται στην τεχνική sfumato (σφουμάτο), την οποία εφηύρε ο δαιμόνιος ζωγράφος. Η συγκεκριμένη τεχνική βασίζεται στο ακαθόριστο περίγραμμα και τα απαλά χρώματα, που επιτρέπουν στις φόρμες να σβήνουν η μία μέσα στην άλλη. Έτσι, η μορφή παραμένει αόριστη σα να εξαφανίζεται σε μία σκιά, ενώ παράλληλα αποφεύγεται η εντύπωση του στεγνού και του άκαμπτου, που έχουν άλλα έργα τέχνης. Αυτή λοιπόν η αινιγματική έκφραση της Μόνα Λίζα με το ελαφρύ μειδίαμα, που μοιάζει τόσο ελκυστική αλλά και απρόσιτη, έχει επιτευχθεί μέσω του σφουμάτο.

Η Θεωρία του Pascal Cotte

Το 2015, ο Γάλλος επιστήμονας Pascal Cotte υποστήριξε πως βρήκε την εικόνα μίας διαφορετικής γυναίκας κάτω από τις χρωματικές στρώσεις του πίνακα. Η έρευνά του παρουσιάζει στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία ο Leonardo πρώτα ζωγράφισε το πορτραίτο μιας διαφορετικής γυναίκας και ύστερα από πάνω έφτιαξε την εικόνα που βλέπουμε όλοι σήμερα. Η θεωρία του Pascal Cotte παρουσιάζεται και στο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Τα μυστικά της Μόνα Λίζα». Μάλιστα, μία από τις τρεις εκθέσεις που έρχονται στην Αθήνα (οι οποίες ενώνονται και δημιουργούν μια ολοκληρωμένη έκθεση) έχει ως κεντρικό θέμα τη θεωρία του Cotte και την αναλύει περαιτέρω μέσα από λεπτομερή επιστημονική έρευνα.

Foundry Co / Free-Photos / mona-lisa

Το Σήμερα & Τα γράμματα αγάπης

Σήμερα, η Μόνα Λίζα ανήκει στο γαλλικό κράτος και είναι ένα από τα διασημότερα εκθέματα του μουσείου του Λούβρου. Μάλιστα, έχει και το δικό της δωμάτιο με ειδική πρόσοψη από αλεξίσφαιρο γυαλί, το οποίο διατηρεί σταθερή την θερμοκρασία του πίνακα. Η κατασκευή του χώρου κόστισε περίπου 7 εκατομμύρια δολάρια.

Η δημοτικότητά της είναι τόσο μεγάλη, που έχει μέχρι και δικό της γραμματοκιβώτιο στο Λούβρο για να δέχεται γράμματα ή ακόμα και ραβασάκια ερωτικής εξομολόγησης από τους θαυμαστές της. Εξαιτίας όλων των παραπάνω, η Μόνα Λίζα είναι αδύνατο να κοστολογηθεί, καθώς θεωρείται «πραγματικά ανεκτίμητη».  Σύμφωνα με τον γαλλικό νόμο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, το έργο δεν μπορεί να πουληθεί ή να αγοραστεί.

Ο διασημότερος πίνακας όλων των εποχών –ως μέρος της μόνιμης συλλογής του Λούβρου- ανήκει σε όλον τον κόσμο, και όπως φαίνεται η καρδιά όλου του κόσμου της ανήκει.

Πηγή:  Το χρονικό της τέχνης , Gombrich Ernst Hans

https://www.culturenow.gr/h-istoria-piso-apo-ton-pinaka-h-mona-liza-toy-leonardo-da-vinci/