Το Κριμαϊκό Μυστήριο του Κονσταντίν Μπογκαέφσκι. Ένας ξεχασμένος Ρώσο-ουκρανός ζωγράφος

Ευανθία Τζιμούρτα

Κάθε πέτρα κρύβει κι ένα ποίημα, λένε οι ντόπιοι για την Κριμαία. Μια περιοχή που το μυστήριο και τη μαγεία δεν δημιουργεί μόνο η φύση αλλά και οι άνθρωποι που έχουν περάσει κι έχουν ζήσει σ΄ αυτήν.

Η Κριμαία (όπως και όλα τα βόρεια παράλια της Μαύρης Θάλασσας) είναι δίοδος φυλών και πολιτισμών, άλλωστε ήταν και μία από τους βασικές διαβάσεις των Ινδοευρωπαίων. Οι μυθικοί Υπερβόριοι, οι Μεοτικοί, οι Καραΐτες, οι Ζίγκοι, ακόμη και οι Αμαζόνες, οι Κιμμέριοι, οι Σκύθες, οι Έλληνες από τον 8ο αιώνα, τουρκικά φύλα και βέβαια τα σλαβικά φύλα που μακροημερεύουν στην περιοχή. Αυτή τη μαγεία και το μυστήριο που αποπνέει η ευρύτερη περιοχή της Κριμαίας ενέπνευσε και επηρέασε το μεγάλο Ρώσο – Ουκρανό ζωγράφο Konstantin Bogaevsky, που μας άφησε μια σειρά από τοπιογραφίες στις οποίες κυριαρχεί το μεταφυσικό μυστήριο.

Τελευταίες ακτίνες, 1903

Παρόλο που εμπνεύστηκε από τοπία των βορείων περιοχών της Μαύρης Θάλασσας θέλει να θεωρεί ότι ζωγραφίζει συμβολικά τοπία μιας ανύπαρκτης γης που έβλεπε στα όνειρα του. Αυτή την ανύπαρκτη γη οι φίλοι και συνάδελφοί του την ονόμασαν Μπογκαέβια.

Ως τις 23 Μαΐου στην Κρατική Πινακοθήκη της Μόσχας παρουσιάζεται μετά από 50 χρόνια έκθεση έργων του Κονσταντίν Μπογκαέφσκι. Συνολικά εκτίθενται εκατό έργα.

Ο Κονσταντίν Μπογκαέφσκι γεννήθηκε στην πόλη Feodosia της Ανατολικής Κριμαίας το 1872. Η πόλη ιδρύθηκε ως Θεοδοσία τον 6ο αιώνα π. Χ από αποίκους της Μιλήτου.

Αγιος Γεώργιος, 1911

Τα πρώτα μαθήματα τέχνης τα πήρε από τον κορυφαίο Ρώσο θαλασσογράφος Ivan Aivazovsky που κι αυτός καταγόταν από τη Feodosia. Από το 1891 και για έξι χρόνια σπούδασε στην Αυτοκρατορική Ακαδημία Τεχνών στην τάξη τού Arkhip Kuindzhi (σπουδαίος τοπιογράφος) ο οποίος είχε μεγάλο σεβασμό για το μαθητή του. Το 1898 ο Κωνσταντίν ταξίδεψε στην Ιταλία και τη Γαλλία όπου μελέτησε τα έργα του Κλοντ Λορέν, τον οποίο χαρακτήριζε πραγματικό δάσκαλό του. Η πρώτη του έκθεση έγινε στη Μόσχα το 1898.

Από το 1900 ο Μπογκαέφσκι εργάστηκε στη Feodosia. Η αναγνωρισημότητα του αυξήθηκε όταν ο ποιητής Maximilian Voloshin δημοσίευσε μια σειρά δοκιμίων με τίτλο «Konstantin Bogaevsky» επαινώντας το συμβολισμό τών έργων του καλλιτέχνη. Άλλωστε και ο Βολοσίν εθεωρείτο από τους κορυφαίους ποιητές του Συμβολισμού.

Ντονμπάς, 1935

Το 1911 επισκέφτηκε την Ιταλία και ανακάλυψε μόνος του το έργο του Andrea Mantegna, το οποίο επηρέασε έντονα το μεταγενέστερο έργο του ίδιου του Bogaevsky.

Ο Μπογκαέφσκι επέστρεψε το 1912 στη Φεοδοσία όπου παρέμεινε ως το τέλος της ζωής. Εκεί συνδέθηκε φιλικά με το διάσημο συμπατριώτη του Alexander Grin το συγγραφέα που κι αυτός ασχολήθηκε με την ανύπαρκτη – φανταστική γη. Μετά την  Οκτωβριανή Επανάσταση έπεσε στην αφάνεια αν και κάποια έργα του όπως το «Λιμάνι μιας Φανταστικής Πόλης» του 1932 (αρχική εικόνα), θεωρήθηκαν ως έργα του Σοσιαλιστικού Ρεαλισμού.

Πέθανε στη Feodosia στις 17 Φεβρουαρίου 1943. Ένας μικρός πλανήτης, 3839 Bogaevskij, που ανακαλύφθηκε από τον Σοβιετικό αστρονόμο Nikolai Stepanovich Chernykh το 1971, πήρε το όνομά του.

Πλοία, απογευματινός ήλιος, 1912

Ο φίλος του ποιητής Maximilian Voloshin (1877 – 1931) έγραψε για τον Konstantin Bogaevsky «Γεννήθηκε ανάμεσα στις πέτρες της αρχαίας Θεοδοσίας, σβησμένες όπως τα ονόματά τους. Περιπλανήθηκε ως παιδί στους διαβρωμένους λόφους και τα νεκροταφεία της. Οι στέπες Κέντζες έμαθαν στα μάτια του να αποσυναρμολογούν τους αστερισμούς και να παρατηρούν τα σύννεφα που στροβιλίζονται. Το Οπούκ ήταν ένα βουνό μύησης, από το οποίο του φανερώθηκε ο δρόμος στην τέχνη. Οι κορφές των βουνών Κόκτεμπελ στον ορίζοντα ήταν η πηγή του ρομαντισμού του, δημιουργώντας μέσα του τη λαχτάρα για τους αντικατοπτρισμούς των νότιων χωρών, τα κάστρα και τους βράχους ενώ τα δέντρα του κτήματος Shah-Mamai τον οδήγησαν στο θαυμασμό του για τον Νικολά Πουσέν και τον Κλοντ Λορέν».  

https://www.art22.gr/%cf%84%ce%bf-%ce%ba%cf%81%ce%b9%ce%bc%ce%b1%cf%8a%ce%ba%cf%8c-%ce%bc%cf%85%cf%83%cf%84%ce%ae%cf%81%ce%b9%ce%bf-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%bf%ce%bd%cf%83%cf%84%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%af%ce%bd-%ce%bc/