Ένας Ανδριώτης ζωγράφος του 1821- Περικλής Δ. Χέλμης, (1818-1888)

Δημήτρης Παυλόπουλος

Τώρα πια που έχει κατακάτσει ο κουρνιαχτός από τη διακοσιοστή επέτειο του 1821, είναι καιρός να ρίξουμε λίγο περισσότερο φως σε αφανείς εικαστικούς καλλιτέχνες. Έναν από αυτούς τον είδαμε στην έκθεση “1821 Πριν και Μετά” στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς.

Ονομάζεται Περικλής Δ. Χέλμης. Γεννημένος στον Αμόλοχο, αρβανιτοχώρι κοντινό στο λιμάνι της Άνδρου Γαύριο, γύρω στο 1818, σπούδασε στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας κοντά στους τότε καθηγητές του αδελφούς Μαργαρίτη, τον Φίλιππο (1810-1892) και τον Γεώργιο (1814-1885). Κατά τη διάρκεια των σπουδών του διακρίθηκε. Μάλιστα το 1862 του ανατέθηκε μεγάλη ιστορική σύνθεση με συμβολικό χαρακτήρα για τη βιβλιοθήκη της Σερβικής Βουλής. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα μετά το 1888.

Περικλή Δ. Χέλμη, Γεώργιος Καραϊσκάκης, π. 1870, ελαιογραφία σε μουσαμά, Συλλογή Alpha Bank.

Τον Χέλμη τον έχει καταγράψει στο χειρόγραφό του “Άνδριοι Καλλιτέχναι” ο ιστοριοδίφης και ιστορικός της Άνδρου Δημήτριος Π. Πασχάλης (1865-1944). Το αποκείμενο στο Αρχείο του στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη Άνδρου (αρ. 188) χειρόγραφο εκδόθηκε, συμπληρωμένο από τον συντάκτη αυτών των λίγων γραμμών το 1996, ως εικοστός πέμπτος τόμος των Ανδριακών Χρονικών, με τη φροντίδα του ανιδιοτελούς μελετητή της ιστορίας της Άνδρου και δημιουργού το 1987 της Καϊρείου Βιβλιοθήκης Άνδρου Δημήτριου Ι. Πολέμη (1932-2005).

Προσωπογραφίες και ιστορικά θέματα

Επιστολή του Περικλή Δ. Χέλμη προς τον θείο του Γιαννούλη Δημητρίου το 1888. Συγκινητική η μεγάλη ανησυχία του αποστολέα για την υγεία του παραλήπτη (Αρχείο Καϊρείου Βιβλιοθήκης Άνδρου).

Τα γνωστά ενυπόγραφα έργα του Περικλή Δ. Χέλμη, προσωπογραφίες αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 αλλά και ανδρών και γυναικών από την Άνδρο, τη Χίο, την Ήπειρο, την Αράχοβα, την Ύδρα, την Αθήνα, και ιστορικές σκηνές, φιλοτεχνημένα με ελαιοχρώματα σε μουσαμά, δεν υπερβαίνουν τα 20, χωρίς να υπολογίζουμε στον αριθμό τα αντίτυπα λιθογραφίας του που τυπώθηκε στο Παρίσι με θέμα τη μάχη του Παπαφλέσσα ως άλλου Λεωνίδα στο Μανιάκι το 1825.

Φανταστική απεικόνιση της μάχης στο Μανιάκι. Πίνακας του Π. Χέλμη. Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Χέλμης Περικλής-Χιώτης

Έργα του είχαν εκτεθεί στην Αθήνα, στην οποία απέκτησε πελατεία. Ένδεκα πίνακές του βρίσκονται στη Συλλογή του Ιδρύματος Ευριπίδη Κουτλίδη, με άλλους στη Συλλογή της Alpha Bank, στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στο Μουσείο Μπενάκη, στο Ηγουμενείο της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Κάιρο και σε ιδιωτικές συλλογές στην Αθήνα και στην Άνδρο.

Χέλμης Περικλής-Στολή Αμαλίας

Tο ύφος της ζωγραφικής του Περικλή Δ. Χέλμη δεν διαφοροποιείται από την ωραιοποιητική αντίληψη προσωπογραφικών και άλλων συνθέσεων των ομοτέχνων του Θεόδωρου Π. Βρυζάκη (1816/19-1878) και Θεμιστοκλή Δράκου (1830-1905).

Χέλμης Περικλής-Προσωπογραφία του σερβικής καταγωγής ηπειρώτη αγωνιστή Xατζη-Xρήστου (1783-1853)

Χέλμης Περικλής-Προσωπογραφία φουστανελά, 1848

Χέλμης Περικλής-Νέος με φουστανέλα

Χέλμης Περικλής-Κοπέλα με τοπική ενδυμασία

Χέλμης Περικλής-Ηπειρώτισσα από την Πάργα

Χέλμης Περικλής-Ανδρικό πορτραίτο, 1874

Χέλμης Περικλής-Αθηναία

Χέλμης Περικλής-The Erectheion

https://slpress.gr/politismos/enas-andriotis-zografos-toy-1821/

https://paletaart.wordpress.com/2014/08/15/%cf%87%ce%ad%ce%bb%ce%bc%ce%b7%cf%82-%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%bb%ce%ae%cf%82-pericles-chelmis-1818-%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%ac-%cf%84%ce%bf-1888/