ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ: 'Ενας μυκηναϊκός τάφος μέσα σε πορτοκαλεώνα

Τετάρτη 2 Αυγούστου 2023

'Ενας μυκηναϊκός τάφος μέσα σε πορτοκαλεώνα

Ο θολωτός τάφος Τίρυνθας

© Σπύρος Στάβερης

Το 1913 ανασκάφηκε ένας θολωτός τάφος στη δυτική κλιτύ του λόφου του Προφήτη Ηλία, σε απόσταση 1 περίπου χιλιομέτρου από την ακρόπολη της Τίρυνθας. Ο Δρόμος του τάφου που κατασκευάστηκε μετά την ανέγερση της θόλου, έχει 13 μ. μήκος και σχεδόν 3μ. πλάτος.

Τα τοιχώματα του δρόμου έχουν επενδυθεί από αδρά λαξευμένες ασβεστολιθικές πλάκες. Η είσοδος-θύρα του τάφου έφερε διακόσμηση από τοιχογραφίες με σπείρες. Το υπέρθυρο αποτελείται από μονολιθική πλάκα διαστάσεων 3x2x0,40 μ., ενώ το κατώφλι δεν σώζεται. Το στόμιο σφράγιζε δίφυλλη πόρτα. Η θόλος είναι κυκλική, διαμέτρου 8,45-8,50 μ. Οι δύο κατώτερες στρώσεις έχουν χτιστεί από μεγάλες πέτρες, οι υπόλοιπες από ασβεστολιθικές πλάκες, όπως του δρόμου. Στη βόρεια πλευρά βρέθηκε λάκκος τάφου με επένδυση από ασβεστοκονίαμα χωρίς διακόσμηση. Στον τάφο δεν βρέθηκε καθόλου μυκηναϊκή κεραμεική. Είναι πιθανό πως το περιεχόμενό του απομακρύνθηκε κατά τη ρωμαϊκή εποχή χωρίς να αποκλείεται και το ενδεχόμενο να μην χρησιμοποιήθηκε ποτέ. Η κατασκευή του είναι σύγχρονη με την τρίτη οικοδομική φάση της ακρόπολης. Όπως βεβαιώνουν πρωτοκορινθιακά και μελανόμορφα όστρακα που βρέθηκαν στο λάκκο του τάφου και στο δρόμο, ο τάφος πρέπει να ήταν ήδη ανοιχτός σ’ αυτή την εποχή. Το είδος των ευρημάτων συνηγορεί για μια λατρεία ήρωα. Στη ρωμαϊκή αυτοκρατορική περίοδο το εσωτερικό του μετατράπηκε σε ελαιοτριβείο. Ενας δεύτερος θολωτός τάφος που ο δρόμος του προφανώς είχε ήδη εντοπισθεί το 1913 έχει εν μέρει ανασκαφεί από την Εφορεία Αρχαιοτήτων στη δεκαετία του 1980 στα ΝΔ του πρώτου.

Στην ανατολική κλιτύ του Προφήτη Ηλία ανακαλύφθηκε το 1915 νεκροταφείο θαλαμωτών τάφων που ερευνήθηκε το 1927. Οι 50 συνολικά τάφοι που ερευνήθηκαν οργανώνονται σε τρεις ομάδες και ανήκουν στο συνήθη τύπο των θαλαμωτών τάφων με δρόμο, στόμιο και θάλαμο, λαξευμένων στο μαλακό βράχο που χρησιμοποιήθηκαν για αλλεπάλληλους ενταφιασμούς από το 16ο μέχρι και το 12ο αιώνα. Οι περισσότεροι τάφοι πρέπει να είχαν συληθεί στην αρχαιότητα. Πιθανά προϊόν αυτής της σύλησης είναι το περιεχόμενο του λεγόμενου θησαυρού της Τίρυνθας. Μερικοί τάφοι πρέπει να χρησιμοποιήθηκαν και μετά την κατάρρευση του μυκηναϊκού πολιτισμού, όπως μαρτυρείται από τα λιγοστά ευρήματα της γεωμετρικής εποχής. Η απόσταση από τη μυκηναϊκή ακρόπολη και η ένδοια των κτερισμάτων καθιστά αβέβαιη την ταύτιση της νεκρόπολης αυτής ως του επίσημου νεκροταφείου της Τίρυνθας. Οι τάφοι δεν είναι σήμερα ορατοί και επισκέψιμοι, αφού οι περισσότεροι έχουν πάλι επιχωματωθεί και η περιοχή φύεται με εσπεριδοειδή.

Eφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας