Νικηταράς από τα χέρια του χαράκτη Σωκράτη Σούρσου, (1873-1944)

Δημήτρης Παυλόπουλος

Το 1944, πριν από ογδόντα χρόνια, έφυγε από τη ζωή ο ζωγράφος και χαράκτης Σωκράτης Σούρσος. Είχε γεννηθεί το 1873 στην Κωνσταντινούπολη, αλλά ο επίσης ζωγράφος πατέρας του Ηλίας, ο οποίος είχε διακοσμήσει με τοιχογραφίες του τα ανάκτορα του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β΄(1842-1918), καταγόταν από το χωριό Τυρός της Αρκαδίας.

Με σπουδές ζωγραφικής και χαρακτικής στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας από το 1891 έως το 1899 κοντά στον Νικηφόρο Λύτρα (1832-1904) και στον Νικόλαο Ι. Φέρμπο (1852-1916), ο Σωκράτης Σούρσος άνοιξε εργαστήριο-κατάστημα στο κέντρο της πρωτεύουσας, στην οδό Κτενά 2, στην Πλατεία Ρόμβης, που πήρε το όνομά της από τον εκεί ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο οποίος ανήκε σε συνεπώνυμη αθηναϊκή οικογένεια.

Ο χώρος του εργαστηρίου-καταστήματος έγινε γρήγορα στέκι ομοτέχνων του. Ο Σωκράτης Σούρσος φιλοτεχνούσε “βιοτεχνικές” ξυλογραφίες για εικονογράφηση εντύπων, εφημερίδων και περιοδικών, υπογράφοντας διαφημίσεις τους και με τα αρχικά του, χαλκογραφίες, μετάλλια. Αρκετές από αυτές τις διαφημιστικές καταχωρίσεις τις έχει συγκεντρώσει ο Πέτρος Κοσκινάς (γ. 1962) στο βιβλίο του “70 Χρόνια Ελληνικής Διαφήμισης, 1870-1940” (Selector, Αθήνα 1993).

Αυτοπροσωπογραφία του Σωκράτη Σούρσου, π. 1900, κάρβουνο, 53 x 42 εκ.

Το 1901 εικονογράφησε με ξυλογραφίες του την έκδοση των Απάντων του Γάλλου μυθιστοριογράφου Paul de Kock (1794-1871), ενώ την ίδια δεκαετία χάραζε στο ξύλο διαφημίσεις για την πολέμια του βενιζελισμού εφημερίδα “Χρόνος” του Κωστή Χρ. Χαιρόπουλου (1871-1935), επίσημο όργανο του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Δίπλα του εργάστηκε ο σπουδαίος ζωγράφος-χαράκτης Άγγελος Ι. Θεοδωρόπουλος (1883-1965). Το 1930 ήταν συνυποψήφιος με τους Θεοδωρόπουλο, Λυκούργο Κογεβίνα (1887-1940), Γιάννη Κεφαλληνό (1894-1957) και Ιωάννη Μπάκα για τη θέση της Χαρακτικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, θέση που την πήρε ο Κεφαλληνός.

Σωκράτη Σούρσου, Χρήστος Αράπης, π. 1899, γραμμικές χαλκογραφίες, 10,5 x 8,5 εκ. Πρόκειται για δύο χαλκογραφικά δοκίμια.

 

Ο επαίτης Νικηταράς

Μαθητής άξιων δασκάλων, ο Σωκράτης Σούρσος υπήρξε δημιουργικός καλλιτέχνης που βιοποριζόταν σκληρά για πολλές παραγγελίες, όπως και άλλοι ομότεχνοί του χαράκτες. Ανάμεσα στα έργα του ήταν και η προσωπογραφία του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης Νικηταρά (Νικήτα Σταματελόπουλου, 1781-1849), με καταγωγή επίσης από την Αρκαδία. Ο Νικήτας Σταματελόπουλος – Νικηταράς – κατέληξε να πεθάνει αόμματος επαίτης στον Πειραιά!

Σωκράτη Σούρσου, Νικήτας Σταματελλόπουλος Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, 1900-10, κάρβουνο, 64 x 48 εκ.

Σχεδίασε με μολύβι τη μορφή του, πιστό αντίγραφο εκείνης που είχε σχεδιάσει εκ του φυσικού το 1826-27 στην Αθήνα ο Γερμανός εθελοντής υπολοχαγός Karl Krazeisen (1794-1878) και τη λιθογράφησε στο Μόναχο o ομοεθνής του Franz Hanfstaengl (1804-1877) για το δεύτερο από τα συνολικά επτά τεύχη προσωπογραφιών Ελλήνων και Φιλελλήνων, έκδοση του 1828.

Για τη συνέχεια εδώ:

https://slpress.gr/politismos/o-nikitaras-apo-ta-xeria-tou-xarakti-soursou/