Ο περίφημος «Γρύπας πολεμιστής» για πρώτη φορά σε έκθεση

Χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι από τον τάφο του «Γρύπα πολεμιστή»

Ο θησαυρός του ασύλητου τάφου

Γράφει η Μαρία Θερμού

Ήταν Μάιος του 2015, όταν οι αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι, ο καθηγητής Τζακ Ντέιβις και η δρ Σάρον Στόκερ πραγματοποιώντας ανασκαφή στην Πύλο, στον λόφο του Άνω Εγκλιανού, όπου βρίσκεται το λεγόμενο Ανάκτορο του Νέστορα βρίσκονταν, απροσδόκητα και ανέλπιστα, μπροστά σε ένα σπουδαίο εύρημα:

Τον ασύλητο τάφο ενός μυκηναίου πολεμιστή με όλο το πλήθος των μοναδικής τέχνης και αξίας κτερισμάτων, που τον συνόδευσαν στον θάνατο. Ήταν ο αποκαλούμενος έκτοτε, τάφος του «Γρύπα πολεμιστή» από το εξαιρετικά σπάνιο ελεφαντοστέινο πλακίδιο, που βρέθηκε στα πόδια του και απεικονίζει έναν γρύπα, μια μυθολογική μορφή με σώμα λιονταριού και κεφάλι και φτερά αετού.

«Το τελευταίο πράγμα που περιμέναμε να βρούμε ήταν ένας μυκηναϊκός τάφος. Ήταν καλή τύχη, που τον ανακαλύψαμε, σχεδόν σαν ο ενταφιασμένος να ήθελε να ειπωθεί η ιστορία του», όπως έχουν πει οι δύο ανασκαφείς. Σήμερα, στην συμπλήρωση δέκα χρόνων από την πραγματικά εκπληκτική ανακάλυψη, ευρήματα της ανασκαφής παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό με την έκθεσή τους στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καλαμάτας –τα εγκαίνια γίνονται την Παρασκευή από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη- και εν συνεχεία στο Μουσείο Γκέτι στο Λος Άντζελες, καθώς το μεγαλειώδες εύρημα έγινε ευθύς εξ αρχής γνωστό σε όλο τον κόσμο.

Οι «Πρίγκιπες της Πύλου. Θησαυροί της Εποχής του Χαλκού από τη Μεσσηνία» είναι ο τίτλος της έκθεσης, που διοργανώνεται από το υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και όπως λέει η υπουργός Πολιτισμού αποτελεί «μία μοναδική ευκαιρία για το κοινό να γνωρίσει από κοντά θησαυρούς της Εποχής του Χαλκού, που αποκαλύπτουν πτυχές της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής της Μυκηναϊκής περιόδου».

Ο θησαυρός του ασύλητου τάφου

Ορισμένα μόνον από τα περίπου 1.400 μοναδικά και πολύτιμα κτερίσματα, που συνόδευσαν την ταφή του νεαρού άνδρα, ηλικίας 30-35 ετών σε έναν λακκοειδή τάφο περί το 1450 π.Χ. περιλαμβάνονται στην έκθεση είναι ωστόσο, απολύτως δηλωτικά της σημασίας της ανακάλυψης. Ο τάφος εντοπίσθηκε σε ένα προηγουμένως ανεξερεύνητο πεδίο κοντά στο Ανάκτορο του Νέστορα. Μάλιστα, ο αρχικός στόχος ήταν η ανασκαφή ενός διπλανού αγροτεμαχίου, όπου οι αρχαιολόγοι ήλπιζαν, ότι θα ανακαλύψουν οικιστικά κατάλοιπα, που περιστοίχιζαν το παλάτι κατά την τελευταία περίοδο της ζωής του, τον 13ο αιώνα π.Χ.

Όπως έχουν περιγράψει οι ίδιοι, στο πάτωμα του τάφου βρισκόταν ο σκελετός ενός άνδρα περιστοιχισμένος από έναν τεράστιο θησαυρό, ένα από τα πιο θαυμαστά σύνολα που έχουν ανακαλυφθεί στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες. Ο νεκρός ήταν ξαπλωμένος ανάσκελα έχοντας πάνω στο στήθος του ένα σπαθί, μήκους ενός μέτρου με τη λαβή του ντυμένη με χρυσό, καθώς επίσης και ένα χρυσό στιλέτο. Ακόμα περισσότερα όπλα βρέθηκαν τοποθετημένα στα πόδια του άνδρα και άλλα πολύτιμα αντικείμενα τον περιέβαλαν.

Ανάμεσά τους χρυσά κύπελλα, εκατοντάδες χάντρες από χρυσό, καρνεόλιο, αμέθυστο και κεχριμπάρι. Μια χρυσή αλυσίδα και ένα μενταγιόν, δεκάδες σφραγιδόλιθοι σκαλισμένοι με περίπλοκα σχέδια και τέσσερα χρυσά δαχτυλίδια άστραφταν δίπλα στον νεκρό ενώ ανάμεσα στα πόδια του βρισκόταν μια πλάκα από ελεφαντόδοντο με παράσταση γρύπα σε βραχώδες τοπίο. Δίπλα και ένας χάλκινος καθρέφτης με λαβή από ελεφαντόδοντο.

O σφραγιδόλιθος που βρέθηκε στον τάφο του «Γρύπα πολεμιστή» και δείχνει έναν πολεμιστή να καταβάλλει τον αντίπαλό του

Υπήρχαν όμως κι άλλα κτερίσματα, που είχαν αρχικά τοποθετηθεί πάνω από τον πολεμιστή, όπως χάλκινες κανάτες, μια λεκάνη, πολλά διάτρητα δόντια αγριόχοιρου από το κράνος του και λεπτές χάλκινες ταινίες, πιθανώς από την πανοπλία του.

Ηγέτης της γενιάς του

Ο πολεμιστής που θάφτηκε στον τάφο ήταν σίγουρα ένας εξέχων τοπικός ηγέτης της γενιάς του, όπως θεωρούν οι ανασκαφείς. Σύμφωνα με τους ίδιους κυβέρνησε στην αρχή του Μυκηναϊκού πολιτισμού, την ίδια εποχή με τους ηγεμόνες των Μυκηνών, τους τάφους των οποίων ανέσκαψε ο Σλήμαν.

Για τη συνέχεια εδώ:

https://ellas2.wordpress.com/2025/02/18/%ce%bf-%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%af%cf%86%ce%b7%ce%bc%ce%bf%cf%82-%ce%b3%cf%81%cf%8d%cf%80%ce%b1%cf%82-%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b5%ce%bc%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%ae%cf%82-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%80/#more-211645