«Ένας Βερμέερ ή δύο Βερμέερ;» καλούνται να αποφασίσουν οι επισκέπτες της έκθεσης

“The Guitar Player” – Δύο πίνακες με ίδιο τίτλο για πρώτη φορά πλάι πλάι μετά από 300 χρόνια: Ο ένας, θησαυρός της συλλογής Iveagh Bequest του Kenwood, φέρει την υπογραφή του Γιοχάνες Βερμέερ. Ο δεύτερος, από τη συλλογή John G. Johnson του Philadelphia Museum of Art, παραμένει άλυτο μυστήριο.

Φαντάσου μπροστά σου δύο σχεδόν ίδια έργα. Η ίδια νεαρή γυναίκα, η ίδια κιθάρα, το ίδιο βλέμμα που αιχμαλωτίζει τον θεατή εδώ και τρεις αιώνες. Και ξαφνικά, το ερώτημα που τίθεται: ποιος από τους δύο πίνακες είναι ένας αυθεντικός Βερμέερ;

Στο Kenwood House του Λονδίνου, η νέα έκθεση “Double Vision: Vermeer at Kenwood” (1 Σεπτεμβρίου 2025 – 11 Ιανουαρίου 2026) φέρνει για πρώτη φορά μετά από 300 χρόνια πλάι-πλάι δύο πίνακες με τον ίδιο τίτλο:“The Guitar Player” (Η κιθαρίστρια, περ. 1672). Ο ένας, θησαυρός της συλλογής Iveagh Bequest (δωρεά του λόρδου Iveagh) του Kenwood, φέρει την υπογραφή του Γιοχάνες Βερμέερ (1632-1675). Ο δεύτερος, από τη συλλογή John G. Johnson του Philadelphia Museum of Art, παραμένει περιβεβλημένος από μυστήριο.

“The Guitar Player” του Johannes Vermeer, περ. 1672. Η έκδοση του Kenwood, όπου και οι δύο πίνακες παρουσιάζονται πλάι-πλάι στη νέα έκθεση. Φωτογραφία: English Heritage

Μια ιστορία δύο ζωγράφων – ή ενός;

Για δεκαετίες, οι ειδικοί συμφωνούσαν ότι το έργο του Kenwood, σε εξαιρετική κατάσταση και υπογεγραμμένο από τον Γιοχάνες Βερμέερ, ήταν το αυθεντικό. Η εκδοχή του Philadelphia Museum of Art, όπου η νεαρή κιθαρίστρια φορά σφιχτές πλεξίδες αντί για μπούκλες, θεωρούνταν αντίγραφο του 17ου ή 18ου αιώνα.

Όμως, μια πρόσφατη θεωρία του ερευνητή Arie Wallert ανατρέπει τα δεδομένα: ίσως η έκδοση αυτή να είναι δεύτερο έργο του ίδιου του Βερμέερ. Αν αυτό αποδειχθεί, θα προστεθεί ένα 38ο αυθεντικό έργο στον μέχρι σήμερα περιορισμένο κατάλογο του Ολλανδού ζωγράφου, που αριθμεί μόλις 37 έργα.

“The Guitar Player” του Johannes Vermeer, περ. 1672. Η υπογεγραμμένη έκδοση που ανήκει στο Kenwood, όπου και οι δύο πίνακες παρουσιάζονται πλάι-πλάι για πρώτη φορά μετά από 300 χρόνια. Φωτογραφία: English Heritage

Επιστήμη και μυστήριο

Και τα δύο έργα εξετάζονται με τις πιο προηγμένες τεχνικές ανάλυσης. Οι ειδικοί μελετούν χρωστικές, πινελιές και υποστρώματα και το συμπέρασμα που εξάγουν είναι μεν συγκεκριμένο αλλά εξακολουθεί το ερώτημα να παραμένει μετέωρο: Το έργο του Kenwood χρησιμοποιεί ultramarine δηλαδή την ακριβότερη χρωστική του 17ου αιώνα. Το έργο της Philadelphia Museum of Art βασίζεται σε indigo, πιο οικονομικό υλικό. Οι μικρές διαφοροποιήσεις στις λεπτομέρειες, όπως οι πλεξίδες, προσθέτουν νέο βάθος στο μυστήριο.

Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένονται, αλλά η έκθεση δεν δίνει οριστικές απαντήσεις. Αντίθετα, καλεί το κοινό να μπει στη θέση του ειδικού και να διαμορφώσει τη δική του άποψη. Είναι η πρώτη φορά που τα δύο έργα συναντιούνται ξανά έπειτα από τρεις αιώνες. Καμία προηγούμενη έκθεση του Γιοχάνες Βερμέερ δεν τόλμησε να τα φέρει πλάι-πλάι, αφήνοντας το κοινό να σταθεί απέναντι στο ίδιο το μυστήριο: δύο πίνακες, ένας καλλιτέχνης ή δύο;

Η έκθεση “Double Vision: Vermeer at Kenwood” θα διαρκέσει έως τις 11 Ιανουαρίου 2026. Πρόκειται για μια πρόσκληση συμμετοχής. Στο τέλος της περιήγησης, οι επισκέπτες καλούνται να αποφασίσουν: Δύο έργα, ένας πίνακας ή δύο; Ένας Βερμέερ ή δύο Βερμέερ;

Η τέχνη εδώ δεν μας δίνει απαντήσεις· μας εμπλέκει στην αναζήτησή της. Μας ζητά να παρατηρήσουμε, να αμφισβητήσουμε, να ξανασκεφτούμε τη βεβαιότητα.

https://elculture.gr/the-guitar-player-dyo-pinakes-me-idio-titlo-gia-proti-fora-plai-plai-meta-apo-300-chronia-enas-vermeer-i-dyo-vermeer-kalountai-na-apofasisoun-oi-episkeptes-tis-ekthes/