O ζωγράφος Ιωάννης Κορνάρος ο Κρης – Ioannis Kornaros, (1745-1812)

Γεννήθηκε στην Κρήτη το 1745 και πέθανε στην Κύπρο μετά το 1812. Δάσκαλός του στη βυζαντινή τέχνη ήταν ο Γ. Καστροφύλαξ. Ζωγράφισε τοιχογραφίες, φορητές εικόνες, πολλές από τις οποίες είναι πολυπρόσωπες και έκανε χαρακτικά. Στην τέχνη του δανείστηκε στοιχεία από τη δυτική τέχνη δημιουργώντας μια προσωπική γραφή, που επηρέασε άλλους ομότεχνούς του. Στην Κρήτη, στο Σινά και την Κύπρο καταγράφηκαν πάνω από 40 έργα του.

Κορνάρος Ιωάννης-Μέγας ει Κύριε, 1770

Στα τέλη του 18ου αιώνα φτάνει στην Κύπρο ο κρητικός ζωγράφος Ιωάννης Κορνάρος ο οποίος εντυπωσίασε με την ιδιάζουσα ζωγραφική του που πηγάζει από την κρητική παράδοση εμπλουτισμένη με φλαμανδικά και  μπαρόκ στοιχεία από την Ιταλία και την Βόρεια Ευρώπη (τουρκομπαρόκ). Η ζωγραφική του χαρακτηρίζεται από τα στρογγυλά ευτραφή πρόσωπα με τα μεγάλα μάτια και τα καμαρωτά φρύδια, τους πλούσιους χρωματικούς συνδυασμούς, την ορθή προοπτική και την χρήση πολλών επιγραφών. Η επικράτηση της ζωγραφικής του και η δημιουργία της σχολής Κορνάρου προκάλεσε βαθύ ρήγμα με την προηγούμενη παράδοση. Τα έργα των καλλιτεχνών της σχολής αυτής όπως η Παναγία Κανακαριά από την ομώνυμη εκκλησία στη Λυθράγκωμη, δεν μπόρεσαν ποτέ να φτάσουν σε ποιότητα τα έργα του Κορνάρου.

 

Κορνάρος Ιωάννης-Ο Άγιος Χαραλάμπης με σκηνές του βίου του, 1773

Το αργυρεπίχρυσο κάλυμμα Ευαγγελίου του 1806 από την εκκλησία του Αγίου Αντωνίου με σχέδιο του κρητικού ζωγράφου Ιωάννη Κορνάρου, εκτελέστηκε σε έκτυπη τεχνική (repoussé)από τον χρυσοχόο Θεοδόσιο Κωνσταντίνου.

 

Κορνάρος Ιωάννης-Ο Άγιος Χαραλάμπης με σκηνές του βίου του, 1773 λεπτ._1

Κορνάρος Ιωάννης-Ο Άγιος Χαραλάμπης με σκηνές του βίου του, 1773 λεπτ._2

Κορνάρος Ιωάννης-Ο Άγιος Χαραλάμπης με σκηνές του βίου του, 1773 λεπτ._3

Κορνάρος Ιωάννης-Ο Άγιος Χαραλάμπης με σκηνές του βίου του, 1773 λεπτ._4

Κορνάρος Ιωάννης-Ο Άγιος Χαραλάμπης με σκηνές του βίου του, 1773 λεπτ._5

Κορνάρος Ιωάννης-Ο Άγιος Χαραλάμπης με σκηνές του βίου του, 1773 λεπτ._6

Κορνάρος Ιωάννης-Ο Άγιος Χαραλάμπης με σκηνές του βίου του, 1773 λεπτ._7

Ο Κρητικός ζωγράφος Ιωάννης Κορνάρος, ο οποίος παρέμεινε αρκετό διάστημα στη Μονή Κύκκου (τέλη 18ου, αρχές 19ου αιώνα) και παρήγαγε πλούσιο έργο, αντιπροσωπεύεται με αρκετά έργα, όπως την «κλήση των Αποστόλων Ανδρέου και Πέτρου», την εικόνα με τον Θεομητορικό ύμνο «Επί σοι χαίρει», τον «Αρχάγγελο Μιχαήλ», την «Παναγία του Κύκκου» του 1789 κ.ά.

Ο ζωγράφος Iωάννης Kορνάρος και η σχολή του

Ο Κορνάρος φθάνει στη μονή Σινά πριν από το 1775. Η άφιξή του στην Κύπρο τοποθετείται ανάμεσα στο 1785 και το 1789. Εδώ, φιλοτέχνησε κυρίως εικόνες αλλά και αργυροεπίχρυσα επικαλύμματα εικόνων, τοιχογραφίες και χαλκογραφήματα. Η ιδιάζουσα τεχνοτροπία του καλλιτέχνη διαδόθηκε με ταχύ ρυθμό σε όλο το νησί παραμερίζοντας τη μεταβυζαντινή ζωγραφική.

Ιωάννη Κορνάρου, «Παναγία του Κύκκου» του 1789

Ιωάννη Κορνάρου, «Αρχάγγελος Μιχαήλ»

Η εν είδει χαλκογραφίας μικρογραφική του δουλειά αποκαλύπτεται θριαμβευτικά στην εικόνα της Παναγίας Ελεούσης του Κύκκου. Με επιχρυσωμένο φύλλο ασημιού, έκτυπο και εγχάρακτο, με τα πρόσωπα των μορφών ζωγραφισμένα πάνω στο μέταλλο, ο Κορνάρος κάλυπτε παλαιότερες εικόνες, συνήθως ένθρονης βρεφοκρατούσας Παναγίας, δημιουργώντας μια εικονογραφική παράσταση δικής του έμπνευσης. Ήταν όμως και χαράκτης. Οι δύο χάλκινες πλάκες που φιλοτέχνησε εκτυπώθηκαν επανειλημμένα σε χαρτί και ύφασμα. Η προτομή της Παναγίας Μακεδονίτισσας Βρεφοκρατούσας στην ομώνυμη μονή στη Λευκωσία είναι η μόνη ενυπόγραφη τοιχογραφία του Κορνάρου που βρίσκεται στην Κύπρο.

Ιωάννη Κορνάρου, Η κλήση των αποστόλων Ανδρέου και Πέτρου, 1792.

Ο « Άγιος Γεώργιος ». Ο ζωγράφος Ιωάννης Κορνάρος ανήκει στην « Κρητική Σχολή ». ΄Οπως αναγράφεται στην εικόνα, ο δωρητής της ήταν κάποιος Γεώργιος : « Δέησις Γεωργίου, μετά των τέκνων »

Η τεχνοτροπία του Κορνάρου εκπηγάζει από την κρητική σχολή (τέλη 15ου-τέλη 17ου αιώνα). Τα πρώιμα έργα του στην Κρήτη και τα όψιμα κυπριακά του έργα έχουν κοινή την περίπλοκη δομή της εικονογραφικής σύνθεσης. Στα όψιμα έργα επικρατεί η καμπύλη και ελικοειδής γραμμή, οι φωτοσκιάσεις, τα οβάλ πρόσωπα. Τάσεις μπαρόκ χαρακτηρίζουν έργα όπου συνδυάζονται η πλαστικότητα των μορφών και ασκητικές μορφές σε ρεαλιστική απόδοση. Τα στρογγυλά, εύσαρκα πρόσωπα με μεγάλα μάγουλα και καμαρωτά φρύδια και οι εξωπραγματικές πτυχώσεις των ενδυμάτων, η πλούσια εναλλαγή των χρωμάτων του είναι από τα χαρακτηριστικά που θα αντιγράψουν οι συνεχιστές του. Τέλος, στα μοτίβα που περιβάλλουν τις εικόνες διακρίνεται η συγχώνευση της χαρακτικής με τη ζωγραφική, τέχνες που και στις δυο ο Κορνάρος ήταν μεγάλος μάστορας. Οι τελευταίες αναλαμπές του έργου του Κορνάρου σβήνουν στο τέλος του 19ου αιώνα με την επικράτηση του ρεαλισμού.

Παραπομπές:

https://paletaart.wordpress.com/2016/02/10/%CE%BA%CE%BF%CF%81%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%B9%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82-ioannis-kornaros-1745-1812/

http://www.archaiologia.gr/blog/issue/%CE%BF-%CE%B6%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%82-i%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82-k%CE%BF%CF%81%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%AE/

http://www.makariosfoundation.org.cy/30.html?page=2

http://www.kykkos.org.cy/kykkos-museum.cy.net/room3/page3.html