Το
Σάββατο 27 Ιουλίου και στις 8 μ.μ. η Α.Ε. ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας
κ. Προκόπιος Παυλόπουλος θα εγκαινιάσει μια διπλή επετειακή πολιτισμική
εκδήλωση στο Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως της Άνδρου. Η εκδήλωση αφορά την
αντιπροσωπευτική έκθεση 91 έργων του Γιάννη Τσαρούχη (34 πρωτοτύπων και 57
«πολλαπλών») καθώς πραγματοποιείται με τη συνεργασία του Ιδρύματος Γιάννη
Τσαρούχη και της Συλλογής Δημήτρη Τσίτουρα.
Με την κατάλληλα
υποβλητική μετασκευή των χώρων του Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως, σε ένα
είδος παρεμβατικής θεατρικής σκηνογραφίας, προκειμένου ταιριαστά να υποδεχθεί
και να πλαισιώσει τα προσεκτικά επιλεγέντα και δανεισθέντα έργα, η έκθεση αυτή
του Γιάννη Τσαρούχη πάνω από όλα στοχεύει στη μεταφορά του θεατή από παθητικό
αποδέκτη των έργων του σε συμμέτοχο παράγοντα. Ο θεατής, μέσα από έπιπλα και
αντικείμενα εποχής, μυείται στο ύφος, στην αισθητική και στην πνευματική
ατμόσφαιρα που φώτισε με τα έργα του ο μεγάλος εκείνος δημιουργός. Γι’ αυτό και
η ανεξίτηλη μνήμη του τιμάται υποδειγματικά εφέτος στην Άνδρο, 30 χρόνια μετά
την απώλειά του.
Παράλληλα, στο Ίδρυμα Π.
& Μ. Κυδωνιέως γιορτάζεται εφέτος και η επέτειος των 25 χρόνων του
εικαστικού θεσμού ΠΛΟΕΣ που κάθε καλοκαίρι οι χώροι του τον φιλοξενούν.
Πρόκειται για μια ερευνητική, πνευματική κι αισθητική, αλλά και πολύχρονη
εργασία της Αθηνάς Σχινά, Ιστορικού Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ),
η οποία έχει εξαρχής ονοματοδοτήσει και τον θεσμό αυτόν.
Οι ΠΛΟΕΣ περιλαμβάνουν
εκφραστικές εκδοχές τής πολύ παρεξηγημένης σήμερα έννοιας των «ρεαλισμών», όπως
διαπιστώνει κανείς μέσα από τις σπουδαίες κατά τα άλλα κατακτήσεις της
μεταπολεμικής μας τέχνης. Κύριο μέλημα ήταν και συνεχίζει ωστόσο να είναι η
απαγκίστρωση από προκαταλήψεις και στεγανά ή περιττές διακρίσεις. Και η ιστορία
με τους «ΠΛΟΕΣ», φυσικά, συνεχίζεται…
Παρότι ο Τσαρούχης
ανήκει στη γενιά του ’30, έχει με διαφορετικούς τρόπους εμπνεύσει κι εμμέσως
επηρεάσει όλες τις κατοπινές μέχρι τις μέρες μας γενιές. Και βέβαια τις
μεταπολεμικές. Αυτός ήταν άλλωστε κι ο ουσιαστικός λόγος που εφέτος
παρουσιάζεται στο κοινό αυτή η κομβικής σημασίας έκθεση, με αντιπροσωπευτικά
έργα του.
Ο Γιάννης Τσαρούχης θεωρείται
κλασικός στο είδος του, γιατί δεν μιμήθηκε κανέναν. Δεν ενδιαφερόταν
εντυπωσιοθηρικά να πρωτοτυπήσει, ούτε να γίνει ακόλουθος κάποιας τάσης ή
πρωτοπορίας. Συνόψισε και εικαστικά απέδωσε, με έμπνευση κι αισθαντικότητα, με
ποιητικό οίστρο κι ελεγειακό τόνο, αλλά και περισσή επιδεξιότητα, πολλές από
τις όψεις, τις πολιτισμικές συνδηλώσεις και την υφολογία που άντλησε από
σύγχρονες αστικολαϊκές παραμέτρους του νεοελληνικού μας βίου. Από την άλλη
πλευρά, γεφύρωσε τη Δύση με την Ανατολή, τις αντιπαραθέσεις με τις παράδοξες
ισορροπίες, τον ρεαλισμό με τη φαντασιακή παράμετρο, το θέατρο με την
πραγματικότητα, τον έρωτα με το όνειρο, το πάθος με τη λύτρωση, την αναχώρηση
με την προσμονή, την οικειότητα με το αίνιγμα, τη δέσμευση με την ελευθερία, τη
διάψευση με την ουτοπία, την καθημερινότητα με την υπέρβαση και φυσικά το
παρελθόν με το παρόν.
Ο Γιάννης Τσαρούχης,
χωρίς να ενδίδει αβασάνιστα σε ευκολίες, είχε αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τη
λιθογραφία και τη μεταξοτυπία, αντιμετωπίζοντας ωστόσο το κάθε παραγόμενο έργο
του ως πρωτότυπο κάθε φορά. Επέλεγε αρχικά από όλο το φάσμα των έργων του, με
ποιες συγκεκριμένες εικαστικές του συνθέσεις και με ποια θέματα ήθελε, πιο
ουσιαστικά και άμεσα, να επικοινωνήσει με τους θεατές του. Παρακολουθούσε και
δημιουργικά παρενέβαινε σε όλα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής των
αριθμητικά περιορισμένων «πολλαπλών» του (για να τα ελέγχει μη τυχόν και
αλλοιωθούν), αλλάζοντας με επιμονή και εντυπωσιακή σπουδή τις τονικότητες των
χρωμάτων του, έτσι ώστε να πλησιάσουν αυτά τις επιδιωκόμενες κάθε φορά τονικές
ισορροπίες. Και όχι μόνον. Υπάρχουν «πολλαπλά» του έργα, στα οποία -με βάση τη
ζωντανή μαρτυρία των τεχνιτών που παρακολουθούσαν τη δουλειά του- είχε κάνει
από 72 μέχρι και 86 παρεμβάσεις σε κάποιες του συνθέσεις, προκειμένου να δώσει
στους αποδέκτες του, ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα. Υπ’ αυτή την έννοια, τα
«πολλαπλά» του θεωρούνται αυτόνομα έργα, με τη δική του αισθητική εντελέχεια το
καθένα.
Στην έκθεση αυτή, «με
την ατμόσφαιρα των χρωμάτων του ζωγράφου και του κόσμου των μορφών του», όπως
αναφέρει η Αθηνά Σχινά στο κείμενό της, «μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τον
συσχετισμό πρωτοτύπων και «πολλαπλών» έργων. Εκτός των άλλων, ο θεατής έρχεται σε
επαφή με έργα που ένα προς ένα τα είχε επιλέξει ο ζωγράφος, προκειμένου να
αποκαλύψει το δικό του Πάνθεο θεμάτων και μοτίβων. Διαμόρφωσε έτσι μια άτυπη
υποθήκη, τόσο για το παρόν του καιρού του όσο και για το μέλλον. Περισσότερο
όμως από όλα, ο θεατής σε αυτή την έκθεση έρχεται σε επαφή, αφενός με τη μαγεία
και το μυστήριο της δημιουργίας ενός ανήσυχου πνεύματος όπως ήταν ο Γ.
Τσαρούχης, αφετέρου με το ύφος και την υφέρπουσα ρυθμικότητα που κρύβει στις
σιωπές της η κάθε του μορφή. H ζωγραφική του τονίζει τη “φιλοσοφία” αξιών ζωής
και τέχνης που υπαγορεύει ο Γιάννης Τσαρούχης, ένας καλλιτέχνης επίκαιρος και
ταυτοχρόνως διαχρονικός».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου