Εύα Τζιμούρτα
Ιστορικός
Τέχνης – Διαπολιτισμική Επικοινωνία
Τρία στοιχεία κάνουν το έργο
της μεγάλης ζωγράφου σταθμό στην τέχνη του 20ου αιώνα
Το κέντρο Pompidou στο Παρίσι παρουσιάζει για πρώτη φορά αναδρομική έκθεση της μεγάλης Αμερικανίδας ζωγράφου, τριάντα πέντε χρόνια μετά το θάνατό της. Η Georgia O’Keeffe με καταγωγή το Ουίσκονσιν των ΗΠΑ, θεωρείται ζωγράφος ορόσημο της αμερικανικής μοντέρνας τέχνης. Έζησε σχεδόν ένα αιώνα (1887 -1986), και «σφράγισε» την αμερικάνικη εικαστική ταυτότητα.
Ακόμη και στην ακμή της
δημιουργίας της το έργο της στην Ευρώπη παρέμενε άγνωστο σε μεγάλο βαθμό. Στην
Αμερική όμως θα έχει επιτυχία από πολύ νωρίς, θα αναγνωριστεί και θα καταξιωθεί
ως εκπρόσωπος του μοντέρνου εικαστικού κινήματος. Θα είναι η πρώτη γυναίκα
ζωγράφος της οποίας θα παρουσιάσει έκθεση το Μουσείο μοντέρνας τέχνης στη Νέα
Υόρκη (MoMa) το 1946.
Oriental
Poppies, 1927
Παίζοντας με τα όρια μεταξύ αφαίρεσης και παραστατικότητας, η O’Keeffe, θα εμπνευστεί από τον περιβάλλοντά χώρο της και θα δημιουργεί ακατάπαυστα. Τόσο η φύση όσο και το αστικό τοπίο της Νέας Υόρκης θα την σαγηνεύουν και θα την εμπνέουν.
Ακόμη και όταν χάσει
μέρος της όρασής της, προς το τέλος της ζωής της, θα συνεχίζει να ζωγραφίζει με
τη βοήθεια φίλων που της κρατάνε το πινέλο…
Η θεωρία του Καντίνσκυ περί πνευματικότητας στην τέχνη, θα την βρει σύμφωνη και θα λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο, αποδίδοντας σχήμα και χρώμα στη μουσική, καθώς και στα συναισθήματα και βιώματά της… Εντούτοις, η ζωγραφική της δεν θα αποκοπεί ποτέ από τα οπτικά εξωτερικά ερεθίσματα. Τα άνθη της, που αποτελούν τα γνωστότερά της έργα, παρουσιάζονται μεγεθυμένα για να μας τραβήξουν την προσοχή, όπως θα πει η ίδια. Ψάχνει ένα προσωπικό και πρωτότυπο τρόπο για να τα παρουσιάσει, και η επιρροή της από τον κόσμο της φωτογραφίας θα της δώσει το «υλικό». Σαν να κάνει ζουμ στα άνθη, μας τα παρουσιάζει γενναιόδωρα, με παρατηρητική ματιά. Γίνονται έτσι ξεχωριστοί κόσμοι, στους οποίους καλούμαστε να εισχωρήσουμε…. Οι στήμονες, ο ύπερος, τα πέταλα, οι κοιλότητες και τα χρώματά τους, δίνουν ένα παιχνίδι ψευδαισθήσεων, συχνά με έντονο το ερωτικό στοιχείο.
Ram΄s head, white Hollyhock-Hills,
1935
Ένας άνδρας, ο άνδρας της, θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία της και τη ζωή της. Ο Alfred Stieglitz (1864 -1946), φωτογράφος, γκαλερίστας και υπέρμαχος του μοντέρνου κινήματος, θα στηρίξει με ζήλο τη δουλειά της. Οι δυο τους θα αποτελέσουν ένα ζευγάρι, ερωτευμένο αλλά και συντροφικό στην προσπάθεια εναντίωσής τους στην Αμερική του πουριτανισμού. Οι γυμνές φωτογραφίες της O’Keeffe με την υπογραφή του, σε συνδυασμό με τα έργα της, θα την αναδείξουν σε σύμβολο γυναικείου δυναμισμού και ανεξαρτησίας.
Dark
and Lavendre leaves, 1931
Παρ’ όλα αυτά η ίδια θα νιώσει περιορισμένη με την «ταμπέλα» της ερωτικής ζωγράφου και θα δηλώσει πως αν οι θεατές βλέπουν σεξουαλικότητα στα έργα της, είναι δική τους δουλειά και όχι δική της. Ο εικαστικός κόσμος της O’Keeffe είναι ευρύτερος και θα το αποδεικνύει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της.
Μετά από μια κρίση στη
σχέση της με τον Stieglitz θα φύγει για το Νέο Μεξικό, που θα επιλέξει στη
συνέχεια για μόνιμο τόπο κατοικίας, μέχρι το θάνατό της. Θα βρει σε αυτή τη νέα
της πατρίδα ό,τι χρειάζεται: ατέλειωτα τοπία, ορίζοντες, φως, ιστορία, και
κυρίως τον εαυτό της. Ακόμη και τα οστά ζώων που βρίσκει στην έρημο θα γίνουν
θέμα στους πίνακές της, μαρτυρίες του κύκλου της ζωής, των τόπων, της ύλης…
Grey, blue and black, pink
circle, 1929
Μέσα από τα οποία θα αγναντεύει τον μπλε του ατελείωτου ουρανού, σταθερού και αέναου.
Ο νέος της τόπος και οι
κάτοικοί του θα γίνουν ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για την ζωγραφική της. Η
έρημος, οι εκκλησίες, τα βράχια, μέσα στη ζέστη και το φως, θα γίνουν οι
εικαστικοί της στόχοι και θα τα ζωγραφίζει αδιάκοπα. Δεν θα θελήσει ποτέ να
αποχωριστεί αυτόν τον τόπο όπου θα μείνει μόνη της για σαράντα χρόνια (μετά τον
θάνατο του Stieglitz το 1946). Η επικέντρωσή της σε λεπτομέρειες και οι οπτικές
γωνίες των έργων της, θα συνεχίσουν να φανερώνουν μια οπτική «φωτογραφικής
λήψης». Η ίδια θα πει πως «μεμονωμένα κομμάτια ενός συνόλου, μας λένε
περισσότερα από το ίδιο το σύνολο».
Pink
and green, 1960
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον η «εμμονή» της με μια πόρτα εσωτερικής αυλής στο Μεξικό – λόγος για τον οποίο αγόρασε το σπίτι- που θα την εμπνεύσει για μια σειρά έργων, 84 στο σύνολο. Στα όρια της αφαίρεσης αλλά πάντα με σημείο αναγνώρισης την πόρτα, και τα πλακάκια της αυλής. Έργα που αντανακλούν τις παρατηρήσεις της μεταξύ φωτός και σκιάς, κενού και πληρότητας.
Music,
pink and blue, 1918
Επίσης, προς το τέλος της ζωής της, η θέα από το αεροπλάνο θα της δώσει την έμπνευση για μια σειρά τοπίων, μινιμαλιστικά και φωτογενή. Ελικοειδείς γραμμές που διασχίζουν τη γη και γίνονται ένα με τον ουρανό, και τον ορίζοντα. Σαν φωτεινές πυξίδες της γης της που τόσο αγάπησε, και που ποτέ δεν θα θελήσει να αφήσει.
Georgia
O’Keeffe έκθεση στο κέντρο Pompidou
Θεωρώντας ότι και οι ίδιοι οι Αμερικάνοι αγνοούν τον τόπο τους, με το μυστήριο και την ομορφιά του, η Georgia O’Keeffe θα αναδείξει ένα μέρος της κρυμμένης του αλήθειας. Θα γίνει έτσι η ζωγράφος είδωλο της αληθινής Αμερικής, γυναίκα αυτόνομη σε ανδροκρατούμενη περίοδο και εκπρόσωπος της μοντέρνας τέχνης. Τρία στοιχεία κάνουν το έργο της σταθμό στην τέχνη του 20ου αιώνα.
Jimson Weed white flower, 1932
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου