Οι «Βραχμάνοι» της Τέχνης

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Αααχ φίλοι μου! Τι ωραία που είναι, να είσαι «Βραχμάνος»! Ως καλλιτέχνης, έτσι νιώθω αυτές τις μέρες, έπειτα από την ομόθυμη και αποφασιστική υπεράσπιση της ελευθερίας της τέχνης, που σύσσωμα τα ιερατεία της πολυποίκιλης καθεστωτικής αφρόκρεμας της χώρας, διακήρυξαν πως δεν πρέπει να έχει όρια. Η ελευθερία της λένε είναι απεριόριστη και οι λειτουργοί της, οι καλλιτέχνες, μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν.

Αυτό διακηρύσσει μια ετερόκλητη συμμαχία από πλατινοξανθιές ινφλουένσερ βασίλισσες των πλαστικών, από σοβαροφανείς πολιτικούς που ζήτημα είναι αν έχουν μπει ποτέ σε γκαλερί και από περισπούδαστους κουλτουριάρηδες της καθεστωτικής έξωθεν αντικουλτούρας. Για αυτό αναφέρθηκα σε ιερατεία, αφού εκτός της εκκλησίας κάθε χώρος που ασκεί κοινωνική εξουσία έχει το δικό του ιερατείο με τους δικούς του κανόνες και αποστολή. Το ίδιο και ο χώρος της τέχνης και του πολιτισμού.

Να, λοιπόν, γιατί νιώθω σα Βραχμάνος! Οι Βραχμάνοι στην Ινδία, ως πνευματικοί λειτουργοί έχαιραν ασυλίας. Ήταν απαραβίαστοι και ακόμα και αν σκότωναν άνθρωπο δε μπορούσε κανείς να τους συλλάβει για να λογοδοτήσουν! Παρόμοια και εγώ και όλοι οι καλλιτέχνες μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε στο όνομα αυτής της ελευθερίας! Μπορούμε να ανοίξουμε διάπλατα τις καταπακτές της πιο σκοτεινής και νοσηρής πλευράς της ψυχής μας (όλοι έχουν τέτοιες λίγο ή πολύ, αλλά τις περιορίζουν) και να αφήσουμε τους δαίμονες μας να βγουν έξω στον κόσμο για να καταλάβουν και τους άλλους. Πάνω σε ένα ζωγραφικό καμβά, σε μια θεατρική σκηνή, σε ένα βιβλίο.

Αφού δεν υπάρχουν όρια μπορούν οι καλλιτέχνες γυμνοί να κουνούν τα «μπαλάκια» τους στην Επίδαυρο, ενώ αν το έκαναν εκτός θεάτρου θα συλλαμβάνονταν, ή να περιφέρουν σε εκθέσεις πτώματα αληθινών ανθρώπων και ζώων ξεφλουδισμένων, όλα στο όνομα μιας τέχνης δίχως όρια, που δε σέβεται ούτε καν την ιερότητα ενός νεκρού.

Τώρα, που το φιλελεύθερο κράτος εξασφάλισε την ελευθερία της τέχνης, νιώθω και εγώ πιο ελεύθερος. Μπορώ, αν θέλω να παραμορφώσω, να προκαλέσω, να βεβηλώσω, να βρίσω, να βγάλω τα απωθημένα μου, βρε αδελφέ, γιατί είμαι ένας Βραχμάνος! Αντί δε να μου ρίχνουν λεμόνια, να βγαίνουν να με υποστηρίζουν τα πρωϊνάδικα και ο Μητσοτάκης, που δεν ξέρω τι θα έκανε εκείνος, αν έβλεπε κάποτε ένα πορτρέτο της Μαρίκας με μουστάκι, όπως εκείνο της παναγιάς με το τσιγάρο;

Όμως η δίχως όρια ελευθερία της τέχνης τους είναι ψεύτικη και υποκριτική. Απόδειξη; Μπορεί κάποιος με την ίδια ευκολία και υποστήριξη που εκτέθηκαν έργα προσβλητικά για την χριστιανική πίστη, να εκθέσει μια σειρά έργων εμπνευσμένα από το Ισλάμ και τον Μωάμεθ; Φυσικά και όχι και ποτέ δεν θα του επιτραπεί για χψ λόγους. Όχι στην Πινακοθήκη, αλλά ούτε σε αποθήκη. Αυτή είναι η χώρα μιας αλακάρτ ελευθερίας της τέχνης, όπου η καθεστωτική ελίτ σκούζει με αγανάκτηση για την επίθεση σε μια κακοτεχνία, τα έργα της οποίας μάλλον αμήχανα αφέθηκαν σαν πτώματα στο πάτωμα της έκθεσης, για να υποβάλουν λένε τη «σκηνή του εγκλήματος».

Τι να την κάνω, λοιπόν, αυτή τη βραχμανική ελευθερία; Να την κάνω καλό ή να την κάνω κακό; Η πραγματική ελευθερία βρίσκεται στην απάντηση που θα επιλέξει ο καθένας. Τη δική μου την έχω δώσει χρόνια τώρα…