Δίχως όρια είναι μόνο η ανθρώπινη βλακεία

Του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Σήμερα άκουσα τόσες φορές στην τηλεόραση το χιλιοειπωμένο κλισέ «η τέχνη δεν έχει όρια», που ένιωσα να μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι! Τι γνωρίζουν από τέχνη όλοι αυτοί οι παρδαλοί πανελίστες και οι κυνικοί πολιτικάντες, ώστε να επαναλαμβάνουν ως παπαγάλοι το νεοφιλελέ τσιτάτο, ότι δήθεν η τέχνη δεν έχει όρια; Βρέθηκε, μας λένε, το μοναδικό πράγμα στο σύμπαν που δεν έχει όρια και αυτό είναι η τέχνη! Ως καλλιτέχνης ανατρίχιασα!

Ας μας πουν, λοιπόν, τι άλλο δεν έχει όρια μέσα σε ολόκληρο το σύμπαν, εκτός από την τέχνη αλλά και τη δική τους ανοησία; Φοβάμαι πως δεν θα βρουν τίποτα. Διότι τα πάντα υπόκεινται σε περιορισμούς και είναι τα όρια που διατηρούν τα πράγματα στη θέση τους. Αυτό ισχύει για το σύμπαν και την φύση, για τον άνθρωπο και την φαντασία του και για όλες τις δραστηριότητες του συμπεριλαμβανομένης και της τέχνης. Εκτός και αν κάποιος καταλύοντας τα όρια θέλει να τη διαλύσει.

Γιατί, όμως μόνο η τέχνη να μην έχει όρια και να μην έχει και η επιστήμη; Φαντάζεστε μια επιστήμη δίχως όρια, που να μπορούν οι επιστήμονες να κάνουν ό,τι θέλουν; Ξέρω ανατριχιάσατε, σας ήρθαν στο μυαλό οι γιατροί του Χίτλερ. Όμως, αν η επιστήμη δίχως όρια αφορά το σώμα, η τέχνη δίχως όρια στοχεύει στο μυαλό και στην ψυχή του ανθρώπου, πράγμα που την κάνει το ίδιο σημαντική, αν όχι και περισσότερο επικίνδυνη. Το ποια όρια θα πρέπει να υπάρχουν στην τέχνη, είναι κάτι που δε γίνεται να αναλυθεί εδώ, αλλά είναι αναγκαίο να υπάρξουν δημόσιες συζητήσεις για τον καθορισμό τους.'Οχι για να υπάρξουν απαγορεύσεις, αλλά για να διασφαλιστεί η κοινωνική λειτουργία της τέχνης πέρα από κακόβουλες, επιδεικτικές και περίεργες καταστάσεις.

Πώς όμως όλοι αυτοί, που οι ίδιοι στη ζωή τους είναι όμηροι κοινωνικών-πολιτικών περιορισμών και φυσικών ορίων γίνονται κάθε φορά διαπρύσιοι υπερασπιστές της Τέχνης δίχως όρια; Μήπως κρατούν ανοικτή μια κερκόπορτα, ώστε να μπορεί η γουόκ κουλτούρα να περνάει ακώλυτη τα μηνύματα της, που φυσιολογικά σε μια υγιή κοινωνία θα απορρίπτονταν; Η επίκληση μιας τέχνης δίχως όρια είναι από μόνη της μια ύβρις και αλαζονεία. Ταυτόχρονα γίνεται προσπάθεια ενοχοποίησης της έννοιας του ορίου, ως κάτι κακού, μη αποδεκτού και καταδικαστέου, πράγμα που εξυπηρετεί τους διαλυτικούς σκοπούς τους εναντίον ενός κόσμου που θεωρούν παλαιό, για ένα νέο κόσμο εκτός των γνωστών ορίων.

Μιλούν για μια τέχνη δίχως όρια, αλλά επειδή τα επάνω όρια είναι δύσκολο να ξεπεραστούν-δε γεννιούνται πια Γκόγιες- τρέχουν με 1000 για να ξεπεράσουν τα όρια προς τα κάτω! Διότι αυτά είναι τα μόνα όρια που ξεπερνούν. Και έτσι εξηγείται, γιατί σχεδόν πάντα στην τέχνη δίχως όρια καταφεύγουν ατάλαντοι καλλιτέχνες και σκανδαλοποιοί μαρκετίστες με εύκολο και προτιμώμενο θύμα-θέμα τους πάντα τα Θεία.