ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ: Ναός Οσίου Νικολάου Σικελιώτη: Ένα σημαντικό μνημείο κινδυνεύει με κατάρρευση

Τετάρτη 23 Απριλίου 2025

Ναός Οσίου Νικολάου Σικελιώτη: Ένα σημαντικό μνημείο κινδυνεύει με κατάρρευση

Εκτός από το ότι αποτελεί ένα σπουδαίο θρησκευτικό μνημείο, ο ναός Οσίου Νικολάου Σικελιώτη συνδυάζει την ιστορική και αρχιτεκτονική κληρονομιά της περιοχής. [Credit: LiFO]

Ένα θρησκευτικό, ιστορικό αλλά και αρχιτεκτονικό ορόσημο στους πρόποδες της Δίρφυος, έχει περιέλθει σε τραγική κατάσταση και αντιμετωπίζει πλήθος σοβαρών προβλημάτων.

Μόλις μία ώρα και κάτι από τη Χαλκίδα, διανύοντας μια διαδρομή γεμάτη απαράμιλλη άγρια φυσική ομορφιά ανάμεσα στα έλατα, στις καστανιές και στα πλατάνια της Δίρφυος, φτάνει κανείς στο Μετόχι και στον ναό του Οσίου Νικολάου Σικελιώτη.

Είναι χτισμένος σε ένα ήσυχο και ειδυλλιακό τοπίο και μέχρι σήμερα στέκει αγέρωχος και επιβλητικός, παρά τις εμφανείς φθορές του χρόνου, τις οποίες η τοπική κοινωνία προσπαθεί εδώ και χρόνια να «καμουφλάρει» με προσοχή, προκειμένου να διατηρήσει ζωντανό ένα υψίστης σημασίας μνημείο για την περιοχή.

Ναός Οσίου Νικολάου Σικελιώτη. [Credit: LiFO]

Η ιστορία λέει ότι ο Όσιος Νικόλαος κατέφυγε τον 11ο αιώνα στην Εύβοια από τη Σικελία, μετά τις επιδρομές Σαρακηνών. Κατά την περίοδο 950 ως 1050 μ.Χ., οικοδομήθηκε η Ιερά Μονή του Οσίου Νικολάου του Σικελιώτη, η οποία λειτούργησε μέχρι και τις αρχές του 19ου αιώνα.

Σύμφωνα μάλιστα με την παράδοση, ο θαλαμοειδής τάφος που υπήρχε δίπλα στον ναό κάλυπτε τα λείψανα του οσίου. Πράγματι, τα λείψανά του ανακαλύφθηκαν εκεί και στη συνέχεια το 1857 κατασκευάστηκε ο υπάρχων ναός.

Εκτός από το ότι αποτελεί ένα σπουδαίο θρησκευτικό μνημείο, ο ναός συνδυάζει την ιστορική και αρχιτεκτονική κληρονομιά της περιοχής. Το μοναστηριακό συγκρότημα ορίζεται από έναν μεγάλο, ορθογωνικής κάτοψης περίβολο, που διατηρείται σε χαμηλό ύψος, εκτός από τη νοτιοδυτική γωνία. Στο σημείο αυτό διατηρείται σε καλή κατάσταση η αρχική είσοδος του συγκροτήματος, που αποτελείται από ορθογωνική θύρα η οποία απολήγει σε εντυπωσιακό πλίνθινο τόξο που περιβάλλεται από οδοντωτή ταινία. Παράλληλα, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν στο εσωτερικό του ναού οι αγιογραφίες αλλά και το μαρμαροθετημένο δάπεδο.

Ναός Οσίου Νικολάου Σικελιώτη. [Credit: LiFO]

Ένα θρησκευτικό και ιστορικό μνημείο κινδυνεύει με κατάρρευση

Ο ναός ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει περιέλθει σε τραγική κατάσταση, αντιμετωπίζει πλήθος σοβαρών προβλημάτων και κινδυνεύει με κατάρρευση.

Kάτοικοι και φορείς του χωριού προσπαθούν με όσα μέσα διαθέτουν και ταυτόχρονα με μεγάλη προσοχή να τον προστατεύσουν, κυρίως από τις καιρικές συνθήκες, καθώς είναι μια περιοχή που κάθε χρόνο αντιμετωπίζει ισχυρά φαινόμενα, όπως σημαντικές βροχές και χιονοπτώσεις.

Όμως αυτές οι πρακτικές και οι «πατέντες» έχουν ημερομηνία λήξης και ξεγελούν για λίγο τον χρόνο.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μετοχίου Διρφύων «Όσιος Νικόλαος ο Σικελιώτης» στην προσπάθεια ανάδειξης του σοβαρού αυτού ζητήματος απευθύνθηκε στη Μητρόπολη Χαλκίδας, η οποία με τη σειρά της χρηματοδότησε την εκπόνηση μελέτης αναστήλωσης του ναού, ενώ η Εφορία Αρχαιοτήτων Ευβοίας έδειξε εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον για το ζήτημα.

Ναός Οσίου Νικολάου Σικελιώτη. [Credit: LiFO]

Η μελέτη εγκρίθηκε και το έργο συντήρησης του ναού ανέλαβε να εκτελέσει ο δήμος Κύμης-Αλιβερίου, υπογράφοντας σύμβαση με το υπουργείο Πολιτισμού και τη Μητρόπολη Χαλκίδας. Ωστόσο στην πορεία προέκυψαν τεράστια γραφειοκρατικά προβλήματα, με αποτέλεσμα η χρηματοδότηση του έργου να μην προχωρήσει, λόγω της ακύρωσης των αποφάσεων από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας.

Οι προσπάθειες όμως συνεχίστηκαν, και μετά από αδιέξοδο ετών η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ενέκρινε τη χρηματοδότηση για τη στερέωση και αποκατάσταση του ναού, καθώς πρόκειται για μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς και ο θρησκευτικός τουρισμός –μεταξύ άλλων– αποτελεί βασικό στόχο τόσο της τοπικής κοινωνίας όσο και της Περιφέρειας.