Ναός Αθηνάς Νίκης... Τα θωράκια

Συγκολλημένα και συμπληρωμένα τμήματα πλάκας από το θωράκιο του ναού της Αθηνάς Νίκης. Ο τόπος και ο χρόνος ανεύρεσής τους δεν είναι γνωστός και η πρώτη αναφορά σε αυτά γίνεται το έτος 1842. Κάποια επιπλέον θραύσματα έχουν χαθεί μετά από διάλυση και ανασύσταση της μορφής τον 19ο αι., ωστόσο είναι γνωστά από γύψινα αντίγραφα στο Μουσείο της Ακρόπολης και στο Μουσείο του Βερολίνου.

 

Εργαστήριο του Αγοράκριτου

Κλασική εποχή

Γύρω στο 410 π.Χ.

Μάρμαρο Πεντέλης

Απεικονίζεται όρθια Νίκη, μέχρι το μέσο περίπου των μηρών, με απλωμένες φτερούγες. Φορά ζωσμένο πέπλο, που συγκρατιόταν στους ώμους με μεταλλικές πόρπες, και από πάνω λεπτό ιμάτιο. Το κεφάλι περιβάλλεται από ταινία, της οποίας τα ελεύθερα άκρα πέφτουν στους ώμους. Με το αριστερό, χαμένο σήμερα, χέρι κρατούσε κνημίδα. Πιθανόν ετοιμαζόταν να αναρτήσει τα όπλα σε κάποιο τρόπαιο ή παρακολουθούσε την τέλεση θυσίας. Η ακριβής θέση της στο θωράκιο παραμένει αδιευκρίνιστη.

Το θωράκιο περιέβαλλε τις τρεις πλευρές του πύργου, πάνω στον οποίο ήταν χτισμένος ο ναός. Απαρτιζόταν από πλάκες ύψους ενός μέτρου περίπου με ανάγλυφες παραστάσεις στην εξωτερική πλευρά, ορατές από τους ανερχόμενους. Οι οπές στην πάνω επιφάνεια των πλακών φανερώνουν πως το ύψος του θωρακίου αυξανόταν με μεταλλικό κιγκλίδωμα.

 

Θέμα του θωρακίου είναι ο αλληγορικός εορτασμός των νικηφόρων αγώνων της Αθήνας κατά των εχθρών της, Περσών ή άλλων Ελλήνων. Η αφήγηση δεν είναι συνεχής αλλά αυτοτελείς σκηνές συνθέτουν παραστάσεις που με μικρές παραλλαγές επαναλαμβάνονται σε κάθε πλευρά του θωρακίου: φτερωτές Νίκες που οδηγούν ταύρους στη θυσία ή κρατούν όπλα και στολίζουν νικητήρια τρόπαια με ελληνικό ή περσικό οπλισμό. Ανάμεσά τους κάθεται η θεά Αθηνά έχοντας αποθέσει τα όπλα της. Για τη λάξευση των γλυπτών συνεργάστηκαν πολλοί γλύπτες με επικεφαλής τον Αγοράκριτο. Τα γλυπτά του θωρακίου εκπροσωπούν με τον καλύτερο τρόπο τη γλυπτική του τέλους του 5ου αι. π.Χ., τον λεγόμενο «πλούσιο ρυθμό».

Ο ναός και το θωράκιο της Αθηνάς Νίκης διαλύθηκαν από τους Οθωμανούς το 1687 για την ενίσχυση του προμαχώνα και την καλύτερη οχύρωση της δυτικής πλευράς της Ακρόπολης ενάντια στις επιθέσεις των Βενετών του στρατηγού Francesco Morosini. Το 1835-1836, υπό την επίβλεψη του τότε εφόρου αρχαιοτήτων Ludwig Ross, ο προμαχώνας κατεδαφίστηκε και ο ναός της Αθηνάς Νίκης αναστηλώθηκε για πρώτη φορά. Μία δεύτερη αναστήλωση πραγματοποιήθηκε το 1940 ενώ μία τρίτη ολοκληρώθηκε το 2010.

 

Ναός Αθηνάς Νίκης. Θωράκιο. Πλάκα νοτιοδυτικής γωνίας. Αθηνά και Νίκη

 

Εργαστήριο του Αγοράκριτου

Κλασική εποχή

Γύρω στο 410 π.Χ.

Μάρμαρο Πεντέλης

 

Τμήματα γωνιαίας πλάκας του θωρακίου του ναού της Αθηνάς Νίκης, με ανάγλυφη παράσταση στη δυτική και τη νότια πλευρά. Βρέθηκαν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και θέσεις, κυρίως πάνω στην Ακρόπολη, συγκολλήθηκαν και συμπληρώθηκαν.

Για τη συνέχεια του άρθρου εδώ:

https://ellinondiktyo.blogspot.com/2022/02/blog-post_26.html