Χρήστος Χατζηχρήστος, ένας μάγος από την Ήπειρο στην Αθήνα, τα χρόνια του Όθωνα

Αθήνα, 1848.

Τον Οκτώβριο του 1848, μαζί με τον πρόωρο και βαρύ χειμώνα, κατέβηκε απ’ τα βουνά της Πίνδου, για να βρει την τύχη του στην Αθήνα, ένας μεσήλικας Γιαννιώτης, ο Χρήστος Χατζηχρήστος.

Όλη του η περιουσία ήταν τα ρούχα που φορούσε –η παραδοσιακή Ηπειρώτικη φορεσιά– κι ένα σακούλι μονίμως κρεμασμένο στον ώμο του.

Λεφτά για ξενοδοχείο, πανδοχείο ή έστω για ένα καμαράκι δεν είχε. Βρήκε καταφύγιο σε μια σπηλιά στην Πνύκα. Για να ζήσει, πουλούσε βοτάνια, όχι όμως από τα συνηθισμένα. Τα δικά του βοτάνια ήταν τριών λογιών και είχαν τις εξής μαγικές ιδιότητες: έβρισκαν γαμπρούς και νύφες σε όσους είχαν μείνει στο ράφι, εξασφάλιζαν τη γέννηση αρσενικών παιδιών κι έφερναν πίσω τον ξενιτεμένο. Τα βοτάνια εντόπιζε το φίδι, που μετέφερε πάντα μαζί του, κλεισμένο στο σακούλι.

Ο Χατζηχρήστος –όπως διέδιδε ο ίδιος, γιατί κανείς δεν τον είχε δει επί το έργο– πήγαινε στην εξοχή, αμολούσε το φουκαριάρικο το φίδι (που ήταν ζαβλακωμένο, γιατί ήθελε να πέσει σε χειμερία νάρκη, αλλά δεν το άφηναν) κι εκείνος το ακολουθούσε κατά πόδας και πρόσεχε τις κινήσεις του. Αν το φίδι κυλιόταν πάνω στο χορτάρι, ο Χατζηχρήστος καταλάβαινε ότι το χόρτο ήταν σερνικοβότανο. Το χορτάρι, πάνω στο οποίο το φίδι έδειχνε έτοιμο να κοιμηθεί, ήταν αλάνθαστο για εύρεση συζύγων και τέλος ο θάμνος, κάτω από τον οποίο το φίδι προσπαθούσε να σκάψει λάκκο για να χωθεί, ήταν το βοτάνι που έφερνε πίσω τον ξενιτεμένο.

Ο πονηρός Ηπειρώτης περνοδιάβαινε το Παζάρι και τις γειτονιές, διαλαλούσε τα βοτάνια του κι έλεγε τη μοίρα. Από στόμα σε στόμα, ο Χατζηχρήστος απόκτησε τη φήμη του μάγου. Η φήμη έφερε πελατεία.

 

Εικόνα της αθηναϊκής ζωής, στο Παζάρι, μπροστά από το τζαμί του Τζιστράκη. Φτώχια και ξυπολυσιά!

Λεπτομέρεια από ακουαρέλα του 1853 του Δανού αρχιτέκτονα Harald Conrad Stilling.

Σε λίγο καιρό ο Χατζηχρήστος δεν χρειαζόταν να ψάχνει για πελάτες. Τον αναζητούσαν εκείνοι. Ήταν καιρός πια ν’ αφήσει τη σπηλιά στην Πνύκα. Έπρεπε να βρει ένα σπίτι για να μένει και να δέχεται την πελατεία του.

 

Η οδός Αθηνάς τη δεκαετία του 1860.

Έμαθε ότι κάποιος Γεωργαντήχης, που είχε σπίτι και στάβλους στην οδό Αθηνάς, είχε βάλει ενοικιαστήριο. Πήγε να δει το σπίτι και να το νοικιάσει. Μόλις ο ιδιοκτήτης άκουσε ότι ο μέλλων ενοικιαστής επαγγελλόταν τον μάγο, αρνήθηκε οποιαδήποτε συναλλαγή μαζί του και τον έδιωξε. Την άλλη μέρα όμως κίνησε γη και ουρανό για να τον βρει και να του προσφέρει το σπίτι δωρεάν, γιατί τη νύχτα είδε κακό όνειρο, ότι έπεσε κεραυνός και σκότωσε αυτόν και τ’ άλογά του, σαν τιμωρία για την άρνησή του. Έτσι, ο Χατζηχρήστος εξασφάλισε σπίτι τζάμπα.

Τα πράγματα πήγαιναν από το καλό στο καλύτερο για τον άλλοτε φτωχό τυχοδιώκτη. Το σπίτι ήταν μονίμως γεμάτο από εύπιστους που με φιλοδωρήματα ή με τη βία ζητούσαν να προηγηθούν και πλήρωναν αδρά για να πάρουν τα θαυματουργά βοτάνια ή για να μάθουν τη μοίρα τους – γιατί ο Χατζηχρήστος, εκτός των άλλων, πρόβλεπε το μέλλον ρίχνοντας τα κουκιά.

Τα κουκιά που προορίζονται για μαντεία παραδίνονται από τη μια γενιά στην άλλη. Κάποια είναι σημαδεμένα και συμβολίζουν τον ενδιαφερόμενο, το σπίτι, το μαντάτο… Ο μάντης τα ανακατεύει και τα ρίχνει. Η απάντηση εξαρτάται από τη θέση που παίρνουν πέφτοντας τα σημαδεμένα κουκιά σε σχέση με τα υπόλοιπα. Για παράδειγμα, αν το κουκί που συμβολίζει τον ξενιτεμένο δεν έχει άλλα κουκιά κοντά του, τότε ο ξενιτεμένος δεν είναι αιχμάλωτος ή άρρωστος και ο δρόμος του είναι ανοιχτός. Αν το κουκί του πέσει πάνω στο κουκί που συμβολίζει το σπίτι, η επιστροφή είναι βέβαιη. Αν πέσουν επάνω του τ’ άλλα κουκιά, ο ξενιτεμένος δεν έχει γυρισμό. Αν όμως πέσει κοντά το κουκί-μαντάτο, θα έρθουν ειδήσεις του.

Η αστυνομία ήθελε να βάλει τέρμα στη δραστηριότητά του, αλλά δεν το αποφάσιζε, γιατί θα ερχόταν αντιμέτωπη με τη μισή πόλη, που θα υπερασπιζόταν τον μάγο. Η μοίρα, άλλωστε, προόριζε τον Χατζηχρήστο για μεγαλύτερες επιτυχίες.

Ένας σεισμός, που έγινε τον Απρίλη, γκρέμισε μέρος του τούρκικου τείχους στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα προς Πατήσια. Απόμεινε όρθιο το τμήμα που ήταν ενσωματωμένη μια κρήνη, γνωστή ως Του αγά η βρύση, η οποία βρισκόταν κοντά στην Πατησίων.

 

Ο Άγιος Παντελεήμονας και η γύρω περιοχή στα τέλη του 19ου αιώνα. Λεπτομέρεια από τον χάρτη της Αθήνας του Γιόχαν Άουγκουστ Κάουπερτ.

Η περιοχή τότε είχε περιβόλια, κτήματα και λιγοστά σπίτια. Από τα χαλάσματα βγήκαν πολυάριθμα φίδια, που χώθηκαν στα γύρω σπίτια. Έντρομοι οι κάτοικοι έφυγαν. Ο Χατζηχρήστος ανέλαβε δράση. Πήγε επιτόπου, αμόλησε το φίδι του, το οποίο υπακούοντας σ’ ένα παράξενο σφύριγμα του μάγου, μπήκε σε ένα ένα τα σπίτια και, ύστερα από λίγο, όλα τα φίδια βγήκαν κοπαδηδόν και χάθηκαν στους αγρούς.

Η φήμη του Χατζηχρήστου εκτινάχτηκε. Η πελατεία του, που μέχρι τώρα ήταν άνθρωποι του Παζαριού και των συνοικιών, αναβαθμίστηκε. Άρχισαν να τον επισκέπτονται κυρίες και κύριοι της καλής κοινωνίας για να μάθουν τα μελλούμενα. Οι άντρες, λόγω κοινωνικής θέσης, πήγαιναν κρυφά τη νύχτα. Μέχρι και αυλικές άμαξες στάθμευαν μπροστά στο σπίτι της οδού Αθηνάς.

 

Οικογένεια Αθηναίων, στη δεκαετία του 1850.

Η φήμη του πέρασε τα όρια της μικρής Αθήνας κι άρχισαν να καταφθάνουν προσκυνητές-πελάτες από τον Πειραιά, τη Θήβα, τη Χαλκίδα, το Ναύπλιο και την Τρίπολη.

Η αστυνομία, που εξακολουθούσε να θέλει να βάλει τέρμα στη δραστηριότητά του, δεν απασχολούσε τον Χατζηχρήστο, που τώρα είχε ισχυρούς προστάτες.

Λέγεται μάλιστα ότι ο ίδιος ο άναξ, ο Όθωνας αυτοπροσώπως, πήγε στον μάγο, χωρίς να του φανερώσει ποιος είναι, αλλά εκείνος τον κατάλαβε και απέφυγε να προβλέψει το μέλλον, λέγοντας ότι η τέχνη του σταματάει στους κοινούς θνητούς. Φήμες λένε ότι ο Όθωνας δεν το έβαλε κάτω κι έστειλε έναν έμπιστο αυλικό να φέρει τον Χατζηχρήστο στο παλάτι, αλλά εκείνος αρνήθηκε και πάλι, πράγμα που θεωρήθηκε κακός οιωνός για την τύχη του αφελούς άνακτος.

 

Όθωνας.

Όλες οι διαδόσεις και οι αναμνήσεις περί Χατζηχρήστου συμφωνούν σε τούτο: ποτέ δεν μεταχειρίστηκε τις δυνάμεις του για να κάνει κακό. Και μάλιστα δεν δίσταζε να εξωπετάξει όσους του ζητούσαν να κάνει μάγια για να βλάψουν κάποιον άλλο.

Λένε πως ο Χατζηχρήστος έστελνε πολεμοφόδια και τρόφιμα στα χωριά της Ήπειρου, που θέλαν ν’ αποτινάξουν τον τούρκικο ζυγό. Λένε ότι όταν έγινε η συμπλοκή στην Πέτρα, μεταξύ των ληστών του Κουμπάρη κι ενός στρατιωτικού αποσπάσματος, ένα και μόνο γράμμα του ήταν αρκετό για ν’ απελευθερώσουν οι ληστές τους δυο στρατιώτες που είχαν αιχμαλωτήσει.

 

Ληστές και απόσπασμα χωροφυλάκων, 1870.

«Η περιεργοτέρα όμως εξ όλων των μαντειών αι οποία απεδόθησαν εις τον Χατζηχρήστον ήτον εκείνη την οποία διηγείτο ο εις την Κούτραν φονευθείς ταγματάρχης Λώρης, επειβεβαιοί δε και μία επιστολή του Γεωργιάδου, εκ του αρχείου του οποίου εδημοσίευσα ήδη πλείστα παράδοξα αναγόμενα εις την εποχήν εκείνην», γράφει ο Γεώργιος Τσοκόπουλος που μας παρέδωσε όλες τις παραπάνω πληροφορίες περί Χατζηχρήστου.

Με λίγα λόγια, ο Λώρης και δύο φίλοι του, οι υπαξιωματικοί Σκαλτσάς και Ζάγγος, ήταν μέλη ενός από τους πολλούς συλλόγους που προετοίμαζαν στάση κατά του Όθωνα. Ο Λώρης, ακολουθώντας κι αυτός το γενικό ρεύμα, πήγε στον μάγο για να μάθει το μέλλον. Ο Χατζηχρήστος, μόλις έριξε τα κουκιά, κατάλαβε τα περί συνωμοσίας. Ο Λώρης έντρομος του ζήτησε να σταματήσει.

— Δεν θα πάθετε τίποτα. Αλλά πες στους δυο φίλους σου να φυλαχτούν τη μέρα που θα μάθουν ότι σε κάποιο τόπο μακρινό η κυβέρνηση ανακάλυψε και τουφέκισε πολλούς μαζί αξιωματικούς, προειδοποίησε ο Χατζηχρήστος.

Πέρασαν περίπου δεκαπέντε χρόνια. Στο μεταξύ, οι δύο υπαξιωματικοί παραιτήθηκαν από τον στρατό και ασχολήθηκαν με το εμπόριο. Το 1865 ή 1866, αποκαλύφθηκε στη Μαδρίτη συνωμοσία αξιωματικών. Οι συνωμότες καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν. Την ίδια νύχτα που η είδηση μαθεύτηκε στην Αθήνα, ο Σκαλτσάς και ο Ζάγγος, που ανέβαιναν τη Μητροπόλεως κατευθυνόμενοι προς το Σύνταγμα, δολοφονήθηκαν έξω από το μετόχι της μονής Πεντέλης, την Άγια Δύναμη, από τον ανιψιό κάποιου ληστή που είχαν καταδιώξει και σκοτώσει τον καιρό που ήταν υπαξιωματικοί.

 

Το εκκλησάκι της Αγιά Δύναμης στην οδό Μητροπόλεως, το 1929.

Η σταδιοδρομία του μάγου κράτησε λιγότερο από δύο χρόνια. Ο Χατζηχρήστος αποσύρθηκε έγκαιρα, όντας στο απόγειο της επιτυχίας του. Άλλωστε η ανοχή της αστυνομίας είχε κι αυτή τα όριά της. Τον Φλεβάρη του 1850, το φίδι, που επί δυο χειμώνες δεν είχε κοιμηθεί, εξεμέτρησε το ζην. Ο Χατζηχρήστος με πρόφαση την απώλεια του πολύτιμου… συνεργάτη του, και αφού είχε κάνει την τύχη του και με το παραπάνω στην αφελή πρωτεύουσα, γύρισε στον τόπο του, έχοντας εξασφαλίσει άνετη ζωή και καλά στερνά. Πέθανε στην Ήπειρο γύρω στο 1900.

Πηγή

https://ellas2.wordpress.com/2023/01/31/%cf%87%cf%81%ce%ae%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%82%cf%87%ce%b1%cf%84%ce%b6%ce%b7%cf%87%cf%81%ce%ae%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%82-%ce%ad%ce%bd%ce%b1%cf%82-%ce%bc%ce%ac%ce%b3%ce%bf%cf%82-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84/