Οι εκρήξεις ηφαιστείων πηγή έμπνευσης για τους προϊστορικούς καλλιτέχνες

Πώς ερμηνεύονται οι κόκκινες δέσμες που περιλούζουν τη «Sacré-Coeur», μία από τις τοιχογραφίες που κοσμούν το σπήλαιο Chauvet- Pont- d’Arc της νότιας Γαλλίας; Όπως και κάποιες αχτίδες σχεδιασμένες με τα δάχτυλα στα μαλακά τοιχώματα του σπηλαίου;

Μια ομάδα Γάλλων επιστημόνων, φυσικοί και ιστορικοί, προτείνει μια πρωτάκουστη εκδοχή που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLoS One: Τα μοναδικά στο είδος τους «πυροτεχνήματα» που κοσμούν το σπήλαιο, φαίνεται να αναπαριστούν ηφαιστειακές  εκρήξεις στην κοντινή περιοχή Bas-Vivarais της νότιας Γαλλίας.

Αυτές οι εκρήξεις λάβας θα μπορούσαν να έχουν προκληθεί πριν 36.000 χρόνια. Χρονολογικά αυτό συμπίπτει με την κατάληψη του σπηλαίου από τον Άνθρωπο.

«Αυτή η εκδοχή αξίζει να ληφθεί υπόψη, παρουσιάζει πολλές πιθανότητες», υποστηρίζει ο J.M. Geneste, υπεύθυνος της αρχαιολογικής έρευνας του σπηλαίου και ο οποίος συνυπογράφει τη σχετική δημοσίευση. Το πλήθος μη αναπαραστατικών σχεδίων που μέχρι πρότινος βρισκόντουσαν στα άδυτα του σπηλαίου, απασχολούσαν έντονα τους ειδικούς.

Το ενδεχόμενο αυτό προέκυψε εντελώς τυχαία στο εργαστήριο των επιστημών για το κλίμα και το περιβάλλον (LSCE). «Επέστρεφα από μια αποστολή στο σπήλαιο όπου μελετούσα το κλίμα κατά την παλαιολιθική περίοδο με βάση τους σταλαγμίτες, όταν ο συνάδερφος μου S. Nomade, μου ανέφερε τις χρονολογίες του ηφαιστείου της περιοχής του Vivarais. Του απάντησα: Τα ηφαίστεια σου βρίσκονται στο σπήλαιο!» λέει ο D. Genty.

Η λάβα αυτών των ηφαιστείων, χρονολογήθηκε χάρη σε ισότοπα του αργού στα 36.000  χρόνια πριν, μια περίοδο που συμπίπτει με την πρώτη κατάληψη του σπηλαίου από τον Άνθρωπο.

Αυτό που έμενε να επαληθευτεί ήταν αν οι κόκκινες δέσμες είχαν δημιουργηθεί κατά την ίδια περίοδο. Οι ερευνητές στάθηκαν τυχεροί αφού κάποιες από αυτές συμπεριλήφθηκαν μεταξύ άλλων σχεδίων από κάρβουνο ξύλου των οποίων η χρονολόγηση μπορεί να γίνει με ακρίβεια. «Τα δαχτυλικά αποτυπώματα είναι αδύνατο να χρονολογηθούν από μόνα τους, αλλά εδώ πρόκειται για μια διαδοχή σχεδίων, μια προσθήκη», υποστηρίζει ο J.M. Geneste.

Αυτά τα σχέδια που καλύπτουν ό, τι βρίσκεται από κάτω, μέχρι να καλυφτούν εν μέρει και τα ίδια, «προκαλούν μια ρήξη μέσα στο σπήλαιο, φαίνονται εκτός χρόνου, άναρχα, μη αναπαραστατικά», σημειώνει. Άλλα αν τελικά αναπαριστούν ηφαιστειακές εκρήξεις εξίσου απότομες και ξαφνικές, αποκτούν άλλη σημασία. Από τους λόφους που πλαισιώνουν το σπήλαιο, η λάβα που ξεχυνόταν από το ηφαίστειο του Vivarais ή τα νέφη και οι στάχτες, θα έπρεπε να ήταν ορατά από απόσταση 35 χιλιομέτρων βορειοδυτικά. Για τους κυνηγούς της παλαιολιθικής εποχής, οι οποίοι είχαν μεταφέρει στο σπήλαιο υλικά από τις όχθες του Ροδανού, φαίνεται αυτές οι περιοχές να μην τους ήταν καθόλου άγνωστες. Βλέποντάς τες ξαφνικά να γίνονται λεία μιας ηφαιστειακής οργής, ένιωσαν την ανάγκη και σαν καλλιτέχνες στράφηκαν στο «καβαλέτο» τους, εκτιμούν οι ερευνητές.

Κατά την προϊστορία, έχουμε πολύ λίγα παραδείγματα αναπαραστάσεων ηφαιστείων, υπογραμμίζει ο S. Nomade και οι συνεργάτες του: Μέχρι πρότινος η παλαιότερη αναπαράσταση ηφαιστειακής έκρηξης θεωρούνταν ότι βρίσκεται στο Çatalhöyük της Τουρκίας (ηλικίας 8.000 ετών).

Επιμέλεια: Εύα Τζιμούρτα

Πηγή: Le Monde.fr από Hervé Morin

 https://www.art22.gr/%ce%bf%ce%b9-%ce%b5%ce%ba%cf%81%ce%ae%ce%be%ce%b5%ce%b9%cf%82-%ce%b7%cf%86%ce%b1%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b5%ce%af%cf%89%ce%bd-%cf%80%ce%b7%ce%b3%ce%ae-%ce%ad%ce%bc%cf%80%ce%bd%ce%b5%cf%85%cf%83%ce%b7/