Τάλως: Το ρομπότ των αρχαίων θεών

Πολλοί έχουν εξοικειωθεί με τη μορφή του Τάλω μέσω της απεικόνισης του ως ορειχάλκινου γίγαντα στην κινηματογραφική ταινία που γυρίστηκε το 1963 με τίτλο ο Ιάσονας και Αργοναύτες.

Χάρη στα εμπνευσμένα τεχνικά ευρήματα του Ρέι Χαριχάουζεν ο μυθικός χαρακτήρας της Κρήτης έμεινε ανεξάλειπτα χαραγμένος στη μνήμη των θεατών. Όμως από πού έλκει την καταγωγή του ο γίγαντας και θα μπορούσε άραγε να ήταν το πρώτο ρομπότ στην ιστορία της ανθρωπότητας;

Αρχικά ο Τάλως αποτέλεσε στοιχείο της κρητικής μυθολογίας αν και υπάρχουν πολυάριθμοι θρύλοι που αναφέρονται στην προσέλευσή του. Μετά την απαγωγή της Ευρώπης από τον Δία και την φυγάδευσή της στην Κρήτη, ο κυρίαρχος θεός του Ολύμπου έδωσε στην όμορφη δεσποσύνη ως τεκμήριο της αγάπης του τρία δώρα. Ένα από αυτά ήταν ο Τάλως, το κολοσσιαίο ορειχάλκινο αυτόματο. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου ο γίγαντας σφυρηλατήθηκε από τον Ήφαιστο και τους Κύκλωπες για να προσφερθεί στη συνέχεια στον Μίνωα, τον βασιλέα της Κρήτης. Ένας τρίτος θρύλος αναφέρει ότι ο Τάλως υπήρξε γιος του Κρητός και γεννήτορας του Φαιστού, ενώ μία τέταρτη παραλλαγή τον θέλει αδερφό του μηνός.

Η μορφή του

Πολλοί ισχυρίζονται επίσης πως είχε μορφή ταύρου και τον ταυτίζουν με τον Μινώταυρο. Κατά τον αρχαίο συγγραφέα Απολλόδωρο τον Ρόδιο, ο Τάλως ήταν ο έσχατος μιας γενιάς ορειχάλκινων ανδρών, οι οποίοι απέρρευσαν από τις φλαμουριές και διατηρήθηκαν στην ζωή μέχρι την εποχή των ημίθεων.

Τάλως στην αρχαία κρητική διάλεκτο σημαίνει ήλιος. Στην Κρήτη μάλιστα το ίδιο όνομα είχε δοθεί και στον Δία μέσω του προσωνυμίου Ταλαίος Ζευς. Ο Τάλως, ως θεματοφύλακας του νησιού όργωνε την ακτογραμμή της νήσου τρεις φορές την ημέρα, όχι μόνο για να αποτρέψει ενδεχόμενη εισβολή από εχθρικά στρατεύματα, αλλά και για να αναχαιτίσει πιθανά κρούσματα φυγής των γηγενών, χωρίς τη συγκατάθεσή του Μίνωα. Επίσης φρόντιζε να επισκέπτεται τρεις φορές το χρόνο τις κώμες της Κρήτης και να επιδεικνύει στους κατοίκους ορειχάλκινες δέλτους με χαραγμένους τους ιερούς νόμος του βασιλέως, την τήρηση των οποίων είχε αναλάβει να επιβάλει ο ίδιος.

Λέγεται μάλιστα πως εκσφενδόνιζε πελώρια τροχάλα ( χοντρό χαλίκι, κομμάτι σπασμένης πέτρας ακανόνιστου σχήματος)  και συντρίμματα στα εχθρικά πλοία τα οποία επιχειρούσαν προσέγγιση των κρητικών ακτών. Όταν ο εχθρός κατόρθωνε να ανταπεξέλθει στον αρχικό βομβαρδισμό, ο ορειχάλκινος γίγαντας ριχνόταν στη φωτιά, ώσπου να πυρωθεί και κατόπιν υπέβαλε τους ανεπιθύμητους ξένους σε θανάσιμους εναγκαλισμούς.

Οι παραλλαγές του μύθου

Σύμφωνα με άλλη παραλλαγή του μύθου ο Τάλως βρισκόταν αρχικά στην κατοχή των Σαρδηνίων και όταν αυτοί αρνήθηκαν να τον παραδώσουν στο Μίνωα, εκείνος ρίχτηκε στη φωτιά τους έσφιξε στο στήθος του και έμεινε να τους παρακολουθεί να πεθαίνουν με ανοιχτά τα στόματα. Έτσι προέκυψε το λεγόμενο σαρδόνιο χαμόγελο που αναφέρεται σε όσους γελούν με τα δικά τους παθήματα αλλά και με τα βάσανα των άλλων.

Ο Ιάσων και οι Αργοναύτες αντιμετώπισαν τον Τάλω στη φάση που προσέγγισαν την Κρήτη κατά την πορεία της θριαμβευτικής επιστροφής στα πάτρια εδάφη, με το χρυσόμαλλο δέρας τις αποσκευές τους. Ο ορειχάλκινος γίγαντας κρατούσε την Αργώ σε απόσταση εξακοντίζοντας μεγάλες κοτρόνες προς το πλοίο τις οποίες είχε αποσπάσει από τους γκρεμούς. Η Μήδεια, η ξακουστή Μάγισσα, που συνόδευε τον Ιάσωνα στην αργοναυτική εκστρατεία, συνέβαλε στην διαφυγή του ήρωα από την δυσχερή θέση. Χρησιμοποίησε μαγικές μεθόδους για να αναχαιτίσει τα ολέθρια πλήγματα του τρομερού γίγαντα.

Για τη συνέχεια εδώ:

https://ellinondiktyo.blogspot.com/2023/11/blog-post_1.html#google_vignette