Πόσο μέτρησε το Αλβανικό Έπος στη νίκη των Συμμάχων

ΚΟΛΜΕΡ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Η 28η Οκτωβρίου και το έπος του ’40 δεν εορτάζεται τυχαίως ούτε μόνον από συγχρόνους …«υπερπατριώτες». Υπήρξε ορόσημο για την έκβαση του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και καμπή για την ανάδυση της μεταπολεμικής Ελλάδος από την ήττα της Μικρασιατικής εκστρατείας του 1922.

Γράφει ο Βρεταννός ιστορικός Ιάν Κέρσω για το έπος του ’40 (*): Η Ιταλία, με την ήττα της στην Αλβανία από τα Ελληνικά στρατεύματα «μετά βίας υπήρχε ως στρατιωτική δύναμις, συνεπεία της απόφασης του Μουσολίνι να εισβάλλει στην Ελλάδα», την 28η Οκτωβρίου του 1940.

Ταυτοχρόνως με την καταστροφή του Ιταλικού στόλου που ναυλοχούσε στον Τάραντα, απ’ την Βρεταννική Αεροπορία, «η προέλαση (των δυνάμεων του Άξονος (**) μέσα από την Αίγυπτο προς το Σουέζ ενάντια στις αδύναμες ακόμα βρετανικές δυνάμεις, υπονομεύθηκε πλήρως από την περιττή ελληνική περιπέτεια – μια γκάφα πρώτου μεγέθους με ολέθριο κόστος» γράφει ο Βρεταννός ιστορικός.

«Αντί του αναμενομένου στρατιωτικού περιπάτου των Ιταλών… οι ΄Ελληνες (***) υπερασπίσθησαν την χώρα τους με γενναιότητα και πείσμα προβάλλοντας εξ αρχής σθεναρή αντίσταση».

Η πρώτη Συμμαχική νίκη

Με «πρόμαχο στην Ήπειρο» τον μέραρχο Χαράλαμπο Κατσιμήτρον (ίδε αφιέρωμα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ 14.10.24) και το Απόσπασμα της Πίνδου του συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Δαβάκη εδόθη ο χρόνος για την ολοκλήρωση της επιστράτευσης του κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά που με τις οχυρώσεις του (Ρούπελ και Αν. Μακεδονίας) απέτρεψε επιθετική ενέργεια των Βουλγάρων.

Πράγματι, η πρώτη νίκη της Ελληνικής αντίστασης στον πόλεμο αποθάρρυνε τον Ισπανό δικτάτορα Φράγκο να προσχωρήσει στον Άξονα – οπότε θα έκλεινε η Μεσόγειος θάλασσα απ’ το Γιβραλτάρ. Καθυστέρησε 6 εβδομάδες την Γερμανική εισβολή στην Σοβιετική Ένωση, οπότε πρόλαβε ο Στάλιν να φέρει «στρατά» από την Άπω Ανατολή και τότε πλάκωσε ο «στρατηγός» χειμώνας ενώ ο ομόλογος του Χάϊντς Γκουντέριαν «αδυνατούσε να θάψει τους νεκρούς στο παγωμένο έδαφος», το 1942 έξω απ’ την Μόσχα.

Για τα Ελληνικά πράγματα, το έπος της 28ης Οκτωβρίου είχε κεφαλαιώδη σημασία: Αποκατέστησε το κύρος του Ελληνικού στρατού από το «τραύμα» της Μικρασιατικής εκστρατείας, επέτυχε την εθνική ομοψυχία (πλην του ΚΚΕ), αποσαφήνισε οριστικώς το «Ανήκομε στην Δύση» (ομιλία Ι. Μεταξά προς τους αρχισυντάκτες των Αθηναϊκών εφημερίδων Νοέμβριος 1940) γεφύρωσε τις διαφορές των Βενιζελικών και Κωνσταντινικών αξιωματικών στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου κι ανέδειξε εν συνεχεία στρατιωτικούς ηγέτες της Ελλάδος τον Αλέξανδρο Παπάγο, Θρασύβουλο Τσακαλώτο, Κυριάκο Παπαγεωργόπουλο κι Αλέξανδρο Σακελλαρίου που διασφάλισαν την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και την πολιτική ελευθερία της μεταπολεμικώς.

Πόσο σημαντικό ήταν το έπος του ’40

Υπάρχουν εν τούτοις μερικοί αμφισβητίες του ιστορικού ρόλου της 28ης Οκτωβρίου 1940. Τινές Αγγλοσάξωνες ιστορικοί (Μπήτον κι οι εγχώριοι συνοδοιπόροι), υποστηρίζουν ότι ο ρόλος της Ελληνικής συμμετοχής στον πόλεμο ήταν υποδεέστερος αν όχι μηδαμινός.

Βεβαίως υπάρχουν μείζονα πολεμικά γεγονότα όπως η Μάχη της Αγγλίας, η νίκη της Ρωσσίας στο Στάλινγκραντ, η απόβαση των Συμμάχων στην Νορμανδία κι η χρήση της Ατομικής βόμβας από τους Αμερικανούς που βάρυναν στην έκβαση του πολέμου αλλά ποίαν άλλην απόδειξη χρειάζεται, για τον αποφασιστικό ρόλο της Ελλάδος, από εκείνην του Αδόλφου Χίτλερ που στην πολιτική του διαθήκη (Λένι Ρίφενσταλ) μέμφεται την εκστρατεία στα Βαλκάνια και την απώλεια 4.500 Γερμανών αλεξιπτωτιστών στην Κρήτη, για την αποτυχία στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;

(*) «10 Μοιραίες επιλογές» που άλλαξαν τον κόσμο 1940-41. Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ , 2008 ,σελίδες 836.

(**) Η Ναζιστική Γερμανία , Φασιστική Ιταλία και Ιαπωνική αυτοκρατορία.

(***) Στην πολεμική προσπάθεια της Ελλάδος συμπαρεστάθη όχι μόνον ο απλός λαός, ως ο Κρής αγγελιοφόρος Ψυχουντάκις, αλλά κι η πνευματική πρωτοπορία των Αθηνών ως οι Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Τσαρούχης, Γιάννης Ρίτσος, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Διονύσης Παναγιωτόπουλος, Ανδρέας Εμπειρίκος, Ανδρέας Βουρλούμης κι άλλοι πολλοί που πολέμησαν στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου.

https://slpress.gr/istorimata/poso-metrise-to-alvaniko-epos-sti-niki-ton-simmaxon/