Ζαν Ντιμπιφέ: Θέσεις Αντικουλτούρας. Μια ιστορική διάλεξη.

Καυστικός, αιρετικός και «εριστικός» ο Ζαν Φιλίπ Ντιμπιφέ, προσπάθησε να οικοδομήσει ψευδαισθήσεις. «Πάνω στις ψευδαισθήσεις ο μηδενισμός μου γίνεται θετική αξία» έλεγε.

Το 1951 παρουσίασε μεγάλη έκθεση έργων του στο Σικάγο. Με αφορμή την έκθεση έδωσε στη Λέσχη Τεχνών του Σικάγου διάλεξη με θέμα Θέσεις Αντικουλτούρας (Anticultural Positions). Πρόκειται για ένα είδος ατομικού μανιφέστου, με το οποίο διακηρύσσει τις αντιλήψεις του ενάντια στα καθιερωμένα πρότυπα της δυτικής τέχνης

Μια σημαντική αλλαγή φαίνεται ότι επικρατεί τελευταία σε πολλά μυαλά κυρίως της τέχνης. Ορισμένες αξίες και απόψεις που είχαν θεωρηθεί τελεσίδικες και πέρα από κάθε αμφισβήτηση, αντιμετωπίζουν όχι μόνο το φάσμα της αμφισβήτησης αλλά τείνουν να θεωρούνται και ψευδείς. Παραμελημένες και περιφρονημένες θέσεις αποκαθίστανται και αποκτούν αξία. Η αλλαγή, χωρίς αμφιβολία,οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις γνώσεις που έχουμε κατακτήσει κατά τη διάρκεια των τελευταίων πενήντα χρόνων στην προσέγγιση μας με τους λεγόμενους πρωτόγονους πολιτισμούς και συγκεκριμένους τρόπους σκέψης τους. Η τέχνη τους σε μεγάλο βαθμό έχει «αναστατώσει» και έχει επηρεάσει το δυτικό κόσμο.

Αναρωτιόμαστε σοβαρά πόσο η Δύση έχει να μάθει από αυτόν τον «πρωτόγονο πολιτισμό»; Οι προσεγγίσεις τους και οι λύσεις που δίνουν και που αρχικά μας φαίνονταν απλοϊκές, αποδεικνύονται πιο συνετές από τις δικές μας. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να μιλήσουμε για απλοϊκές συμπεριφορές. Θα μπορούσαμε όμως κάλλιστα να πούμε ότι αυτοί και όχι εμείς χαρακτηρίζονται από φινέτσα, νοητική ικανότητα, και βαθειά σκέψη. Προσωπικά, έχω μεγάλη εκτίμηση και σεβασμό στις «πρωτόγονες κοινωνίες» για τις αξίες τους: το ένστικτο,το πάθος,το καπρίτσιο,τη βία,την τρέλα.

ΖΑΝ ΦΙΛΙΠ ΝΤΙΜΠΙΦΕ ΦΟΙΝΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΑΒΙΑ

Δεν θέλω να πω ότι οι αξίες αυτές δεν υπάρχουν και στο δυτικό κόσμο. Το αντίθετο μάλιστα! Αλλά οι αξίες που κυριαρχούν στον πολιτισμό μας, δεν μου φαίνεται ότι αντιστοιχούν στην πραγματική δυναμική του μυαλού μας. Ο πολιτισμός μας έχει πάρει αντίθετη τροπή ή τουλάχιστον μια πορεία που δεν μας αξίζει. Είναι σαν μια νεκρή γλώσσα που δεν έχει τίποτα κοινό με τη γλώσσα που ομιλείται σήμερα στο δρόμο. Απομακρύνεται όλο και περισσότερο από καθημερινή μας ζωή. Περιορίζεται στα άψυχα. Σε έναν πολιτισμό μανδαρίνων. Δεν έχει ζωντανές ρίζες.

Στόχος μου είναι μια τέχνη που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πραγματική ζωή και τις αληθινές προθέσεις. Μια τέχνη που ξεκινά έξω από τα κατεστημένα ρεύματα.

Θα ήθελα να απαριθμήσω ορισμένα σημεία της κουλτούρας μας με τα οποία διαφωνώ.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της δυτικής σκέψης είναι η τάση να προσδίδει στον άνθρωπο μια φύση αρκετά διαφορετική από εκείνη όλων των άλλων πλασμάτων. Αρνείται να προσδιορίσει τη φύση μας, το χαρακτήρα μας σε σχέση με τον άνεμο, τα δένδρα, τις ρεματιές. Αυτά τα συναντάμε μόνο ως ευφυολογήματα και στην ποίηση.

ΖΑΝ ΦΙΛΙΠ ΝΤΙΜΠΙΦΕ The Grand Arab , 1947

Ο δυτικός άνθρωπος περιφρονεί τα δέντρα και τα ρυάκια. Μισεί κάθε σκέψη κάθε πιθανότητα να είναι σαν κι αυτούς. Ο «πρωτόγονος», ωστόσο αγαπά και θαυμάζει τα δέντρα και τα ρυάκια. Νιώθει μεγάλη χαρά να μοιάζει με αυτά. Πιστεύει σε μια πραγματική ομοιότητα ανάμεσα στον άνθρωπο, το δένδρο ή μια ρεματιά. Έχει μια πολύ ισχυρή αίσθηση της συνέχειας και των δεσμών μεταξύ όλων αυτών που τον περιβάλλουν και ιδιαίτερα του ανθρώπου με τον υπόλοιπο κόσμο.

Για τη συνέχεια εδώ:

https://www.art22.gr/%ce%b6%ce%b1%ce%bd-%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%bc%cf%80%ce%b9%cf%86%ce%ad-%ce%b8%ce%ad%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%85%ce%bb%cf%84%ce%bf%cf%8d%cf%81%ce%b1%cf%82-%ce%bc/