Αρχαία Γέφυρα Ελευσινιακού Κηφισού-Γέφυρα Αδριανού

Όταν ο περιηγητής και γεωγράφος Παυσανίας έφυγε από την Αθήνα για την Ελευσίνα, ήξερε ότι μπορεί να αντιμετώπιζε ένα σημαντικό εμπόδιο. Λίγο πριν φτάσει στο Ιερό της Δήμητρας, θα ήταν αναγκασμένος να περάσει ένα ποτάμι.

Δεν μάσησε τα λόγια του όταν έκατσε να το περιγράψει: «Κηφισός ποταμός ρέει και στην Ελευσίνα, ο οποίος είναι πιο ορμητικός από τον Κηφισό που ανέφερα νωρίτερα»

Αυτό δεν ήταν μέρος για απρόσεκτους επισκέπτες. Μετά την αρπαγή της Περσεφόνης ο Πλούτωνας επέστρεψε στο σκοτεινό βασίλειό του από αυτό το σημείο, ενώ οι όχθες του ποταμού ήταν η τοποθεσία που διάλεξε ο ληστής Προκρούστης για να σκοτώνει τα θύματά του. Αν εξείχαν από το σιδερένιο κρεβάτι του, τους έκοβε τα πόδια. Αν ήταν πιο κοντοί, τους τραβούσε τα άκρα μέχρι να φτάσουν στο μήκος του κρεβατιού.

Στην κλασική αρχαιότητα, η Ελευσίνα δεν είχε λόγο να φοβάται τον Πλούτωνα (τουλάχιστον όχι περισσότερο από τον μέσο θνητό οπουδήποτε στη γη) ή τον Προκρούστη (ο οποίος είχε κάνει το μοιραίο λάθος να προσπαθήσει να κάνει τον Θησέα να χωρέσει στο κρεβάτι του). Αλλά η πόλη ήταν ευάλωτη στις πλημμύρες του Ελευσινιακού Κηφισού. Ήταν ένα ορμητικό ποτάμι, το οποίο σχηματιζόταν από τα νερά πολλών χειμάρρων που πηγάζουν από τις δασωμένες δυτικές πλαγιές της Πάρνηθας και του ανατολικού Κιθαιρώνα. Ο ποταμός διέσχιζε το Θριάσιο Πεδίο και ενίοτε πλημμύριζε ένα μεγάλο τμήμα της πεδιάδας, ειδικά στα νοτιοδυτικά κοντά στην Ελευσίνα.

Ο σπουδαίος Αθηναίος ρήτορας Δημοσθένης είχε ξεχωρίσει τον Κηφισό ως παράδειγμα ποταμού που προκαλούσε μεγάλες καταστροφές στις αγροτικές εκτάσεις που συναντούσε στην πορεία του μετά από καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις. Η απώλεια σε περιουσίες και σοδειές από τα ορμητικά νερά του Κηφισού, η οποία σημειώθηκε τον χειμώνα που έμεινε στην Αθήνα ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός, έπεισε τον τελευταίο να αναλάβει πρωτοβουλία για την κατασκευή αναχωμάτων κατά μήκος του ρου του ποταμού. Τα υπολείμματα από δύο αρχαίους λοφίσκους, τα οποία είχαν παρατηρήσει τα μέλη των Dilettanti και ο Άγγλος τοπογράφος και συγγραφέας Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ (1777-1860), οι οποίοι είχαν επισκεφτεί την Ελευσίνα στις αρχές του 19ου αιώνα, μάλλον ανήκαν στα αναχώματα του Αδριανού.

Η γέφυρα είναι ένα από τα σωζόμενα τμήματα της Ιεράς Οδού (δηλ. του δρόμου που ένωνε την Αρχαία Αθήνα με την Ελευσίνα). Βρίσκεται σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου ανατολικά της εισόδου του Ιερού της Δήμητρος στην Ελευσίνα, στο σημείο όπου η Ιερά Οδός συναντούσε την κοίτη του Eλευσινιακού Κηφισού Με βάση γραπτές πηγές, η γέφυρα χρονολογήθηκε στην εποχή του Αυτοκράτορα Αδριανού και ακριβέστερα συνδέθηκε με το έτος μύησης του στα Ελευσίνια Μυστήρια (125μ.Χ.). Τη γέφυρα αναφέρει και ο περιηγητής Παυσανίας.

Για τη συνέχεια εδώ:

https://ellinondiktyo.blogspot.com/2024/08/blog-post_26.html